%0 Journal Article %T بررسی جوهر و عرض از دیدگاه ملاصدرا و عرفان نظری %J فصلنامه علمی پژوهشی آیین حکمت %I دانشگاه باقرالعلوم علیه‌ السلام %Z 2008-9309 %A ساری عارفی, معصومه سادات %A جوارشکیان, عباس %D 2020 %\ 06/21/2020 %V 12 %N بهار 99 - مسلسل 43 %P 67-92 %! بررسی جوهر و عرض از دیدگاه ملاصدرا و عرفان نظری %K جوهر %K عرض %K وجود منبسط %K ظهور %K تشکیک %K حکمت متعالیه %K عرفان نظری %R 10.22081/pwq.2020.69107 %X از منظر عرفان نظری و حکمت متعالیه به‌ویژه بر مبنای وحدت شخصی وجود، ماهیت، احکام آن، نسبت ماهیت با وجود و مسائل مترتب، تصویر متفاوتی از مکاتب فلسفی پیشین به‌ویژه مشاء می‌یابد. بالتبع جوهر و عرض نیز که از مقولات ماهوی هستند تبیین متفاوتی می‌یابند. این پژوهش به ترسیم جوهر و عرض از دو منظر ملاصدرا و عرفان نظری می‌پردازد و سرانجام براین اساس، جوهر و عرض در حکمت متعالیه و عرفان نظری، با وجود حفظ صورت اصطلاحی سیری استکمالی در جهت عمومیت معنایی و نیز گسترة سعة وجودی طی می‌کند. در منظر ملاصدرا، در جوهر، سه عنصرِ «بدون موضوع بودن»، «مقوم بنفسه بودن» و «تقویم غیر» حفظ می‌شود با این تفاوت که اولا تبیین جدیدی از موضوع، تقویم و علیت در مراتب گوناگون ارائه می‌شود و ثانیا، این سه در یک جهت یکسان، ترسیم می‌شوند. به تناسب تغییر تفسیری در معنای جوهر، عناصر مبین عرض شامل نیاز به موضوع و نیازمندی در تقویم به غیر در رابطه با جوهر دگرگون می‌شوند و عرض مراتب و تقسیمات متنوعی می‌یابد. در عرفان نظری نیز همگام با رویکرد نهایی ملاصدرا، رابطة جوهر و عرض، تقسیمات آنها و عناصر سازندة تبیین معنایی آن‌ها دارای تفاوت نگاه مرحله‌ای می‌گردد %U https://pwq.bou.ac.ir/article_69107_e19de189acea4ea6149c2a2186db6461.pdf