ORIGINAL_ARTICLE
واقعگرایی و اخلاق لیبرال
واقعگرایی اخلاقی بدین معناست که گزارهها از اموری واقعی، ورای سلیقه و میل یا قرارداد حکایت میکنند. لیبرالیسم بهعنوان جریانی تاریخی، مکاتب و نظریههای متفاوتی را دربرمیگیرد. بررسی واقعگرایی یک دیدگاه، نسبت آن دیدگاه را با امکان ارزشسنجی براساس استدلال و دانش نمایان میسازد. برپایه این پژوهش، همه مکاتب لیبرالی، اعم از واقعگرا و غیرواقعگرا، نتیجهگرا یا وظیفهگرا و همچنین نوفضیلتگرایان، و نیز معتقدان به خردگرایی وحدتگرا و مخالفان ایشان، در حوزه خیرات معنوی، اخلاقی و خیرات اخروی، غیرواقعگرایانه عمل میکنند و ارزشگذاری را از حوزه استدلال و دانش خارج کرده و به حوزه دلخواه افراد واگذاشتهاند؛ درمقابل در خیرات دنیایی، واقعگرایان معیاری واقعی ارائه میکنند، اما غیرواقعگرایان بهلحاظ نظری ارزشگذاری را به سلیقه یا قرارداد وامیگذارند؛ هرچند همه لیبرالها در حوزه خیرات دنیایی، در عمل واقعگرایانه عمل میکنند و ارزشگذاری را براساس استدلال و دانش قرار میدهند
https://pwq.bou.ac.ir/article_68542_7f24f8c34a2b8dc8ab2688a1cb81a4e6.pdf
2020-04-20
7
30
10.22081/pwq.2020.68542
آزادی
اخلاق
واقعگرایی
خردگرایی
لیبرالیسم
علی
احمدی امین
ali_20750@yahoo.com
1
دانشجوی دکتری مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی
AUTHOR
مجتبی
مصباح
m-mesbah@qabas.net
2
دانشیار و عضو هیئت علمی گروه فلسفه مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی دلالت برهان فطرت بر اثبات صفات ذات خدا
«بررسی دلالت برهان فطرت بر اثبات صفات ذات خدا» با پرسش اصلی «برهان فطرت ـ به فرض درستیاش ـ چه دلالتی بر اثبات صفات ذات خدا دارد؟» آغاز گردید. صفات ذات خدا از مهمترین مباحث اعتقادی بشر هستند و نوشته حاضر سعی دارد با روش تحلیلی بررسی کند که: آیا برهان فطرت میتواند صفات ذات خدا را ثابت کند؟ اهمیت این بحث در کوتاه کردن اثبات صفات خدا و آشنایی با ظرفیت برهان یادشده است. پرسش اصلی با فرضیه «صفات ذات خداوند را میتوان براساس برهان فطرت اثبات کرد» مواجه شد. نخست، دو تقریر از برهان فطرت ارائه گردید که حاصلشان چنین به دست آمد: «خدا کمال مطلق است» و «خدا ناجی است». دلالت کمال مطلق بر صفاتی چون علم حضوری و فاعلیت بالتجلی، قدرت، حیات، غنای وجودی، بساطت عقلی و خارجی، واحد بودن و سرمدیت تبیین شد. دلالت ناجی بر آگاهی و توانایی نجاتخواهان، علم و قدرتش را فیالجمله، و نیز حیات، بساطت خارجی، واحد بودن و سرمدیت خدا را تصدیق کرد، ولی در اثبات غنای وجود ناجی درماند.
https://pwq.bou.ac.ir/article_68546_0af5160afdde88260fa09bbc733e3f0a.pdf
2020-04-20
31
52
10.22081/pwq.2020.68546
برهان فطرت
صفات ذات
کامل مطلق
ناجی مطلق
عالم مطلق
قادر مطلق
حیّ مطلق
محسن
رحمانی زاده
m.r1694@iran.ir
1
کارشناسی ارشد فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه باقرالعلوم(ع)
AUTHOR
حسن
عبدی
abdi@bou.ac.ir
2
استادیار و عضو هیئت علمی گروه فلسفه دانشگاه باقرالعلوم(ع)
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
بنیانهای کلامی دلیل عقلی حسبه بر ولایت فقیه در منظومه فکری امام خمینی و مقام معظم رهبری
پیشینه بحث از ادله ولایت فقیه به عصر غیبت صغری و عصر شیخ مفید بازمیگردد. براساس ولایت فقیه، تصدى امور مسلمانان در عصر غیبت برعهده فقیه عادل است و از دیدگاه امام و رهبری، دلیل حسبه، یکی از راههای اثبات ولایت فقیه شمرده میشود. این مقاله با بررسی مقایسهای میان نظریه امام خمینی و رهبر معظم انقلاب اسلامی، میخواهد نزدیکی دیدگاههای آن دو را در اثبات ولایت فقیه براساس حسبه به اثبات برساند. روش ما در نگارش این مقاله، عقلی ـ تحلیلی است و با توجه به اینکه دلیل حسبه، از نوع برهان انّی است، به تحلیل این دلیل با تأکید بر آرای امام و رهبری میپردازیم. یافته مقاله حاضر آن است که نظریه حسبه، یکی از دلیلهای روشن برپایی حکومت اسلامی است و اصیلترین مصداق امور حسبیه، استقرار نظام عادلانه سیاسی مبتنی بر قوانین الهی به رهبری فقیه عادل جامع شرایط است. ازاینرو، پیشفرض نظریه حسبه مانند بسیاری از احکام سیاسی و اجتماعی اسلام، وجود و عینیت حکومت و نظام سیاسی است.
https://pwq.bou.ac.ir/article_68549_83c0e0e160d4a64ca1f54c609f090612.pdf
2020-04-20
53
78
10.22081/pwq.2020.68549
حسبه
ولایت فقیه
برهان لطف
برهان حکمت
برهان حفظ نظام
امام خمینی
مقام معظم رهبری
علی
کارشناس
abde1@chmail.ir
1
استادیار و عضو هیئت علمی پژوهشگاه امام صادق(ع)
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
جنبة بشری علم انسان کامل در عرفان و شریعت
جنبه بشری علم انسان کامل در طول تاریخ همواره مورد تاخت و تاز اندیشهها قرار گرفته است؛ چراکه انسان کامل، هم از منظر عرفان و هم از نگاه شریعت، دارای دو جنبه بشری و الهی است که بهلحاظ بشری از بعضی از امور آگاهی ندارد، درحالیکه بهلحاظ جنبه الهی، همه هستی همچون کف دست برای وی آشکار است. این پژوهش با روش توصیفی، تحلیلی و انتقادی کوشیده است با طرح و حل شبهات مهم در باب علم انسان کامل، نشان دهد که گاه او بهلحاظ جنبه بشری و در اثر عدم توجه به بعضی از امور، از آنها اظهار بیاطلاعی میکند؛ البته این عدم توجه و علم به بعضی از امور هم، اولاً، در حوزه آن دسته از علومی است که انسان کامل بهعنوان حجت حضرت حق به آن نیاز ندارد. ثانیاً، بهطور ارادی صورت میگیرد. ثالثاً، طبق اصالت جنبه بشری، انسان کامل همواره این جنبه از علم را برای خود برمیگزیند
https://pwq.bou.ac.ir/article_68552_59a914550d9f0e52a95a822fb9d934f1.pdf
2020-04-20
79
98
10.22081/pwq.2020.68552
انسان کامل
علم ارادی
علم شأنی
علم غیب
علم بشری
محمد رضا
متقیان
mottaghiyan88@gmail.com
1
مربی و عضو هیئت علمی
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
خیال بهمثابه نفس حیوانی بازشناسی قوّۀ خیال نزد صدرالمتألهین در پرتوی تبیین مبانی و تحلیل کارکردها
قوّۀ خیال در فلسفۀ ابنسینا و تابعان وی، «خزانۀ» صوَری معرفی میشود که جزئی است و بهوسیلۀ حسّ مشترک ادراک شده است؛ در مقابل، صدرالمتألهین در مقام تعریف قوّۀ خیال، دو دیدگاه متفاوت، ولی منسجم و منطقی ارائه کرده که با تحلیل روششناختی وی در مباحث نفس، قابل استنتاج و توصیف است. مسئله اساسی پژوهش جاری، توصیف نظریۀ واقعی صدرالمتألهین در مسئله چیستی خیال و سپس مقایسه آن با دیدگاه رایج مشائیان، بهمنظور کشف نقاط اشتراک و افتراق حقیقی این دو دیدگاه است. یافته اصلی که براساس روش تحلیلی ـ منطقی و با تکیه بر رویآورد تحلیل گزارهای و سیستمی عبارات صدرالمتألهین در دو مقامِ «تبیین مبانی شناخت قوّۀ خیال» و «ارائه کارکردهای این قوّۀ» بهدست آمده است، حاکی از اتخاذ دو رویکرد از سوی صدرا در تعریف قوّۀ خیال است. وی در ابتدای مباحث نفسشناسی و قوای آن، تابع دیدگاه مشهور مشائیان است و پس از آن و در فرایندی تعالیگونه و با ابتنا بر امکان تشکیک در قوای نفس، دیدگاه دیگری را در بازشناسی قوه خیال ارائه میدهد. صدرالمتألهین خیال را بهمثابه نفس حیوانی و فصل حقیقی انسان در مرتبۀ حیوانیّت معرّفی میکند که خود بر قوّهانگاری هریک از مراتب سهگانۀ نفس انسانی در نظام فلسفی وی مبتنی است.
https://pwq.bou.ac.ir/article_68553_5b3403a5777298511b0f831cb708947d.pdf
2020-04-20
99
122
10.22081/pwq.2020.68553
صدرالمتألهین
انسانشناسی
قوای نفس
خیال
نفس حیوانی
محمد حسین
وفائیان
mh_vafaiyan@yahoo.com
1
دانشجوی دکتری فلسفه و کلام اسلامی، دنشکده الهیات دانشگاه تهران
AUTHOR
احد
فرامرز قراملکی
akhlagh_85@yahoo.com
2
استاد و عضو هیئت علمی گروه فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه تهران
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
معیار تعدد قوای نفس از منظر ابنسینا، شیخ اشراق و ملاصدرا
یکی از مباحث بنیادین علم النفس، ملاک تعدد قوای نفس است. مسئله اصلی پژوهش آن است که: ابنسینا، سهروردی و ملاصدرا چه ملاکهایی برای تعدد قوای نفس در نظر گرفتهاند و آیا این ملاکها قابل پذیرشاند؟ ابنسینا پنج معیار را برحسب اختلاف در شدت و ضعف، تندی و کندی، وجود و عدم، تضاد و اختلاف جنسیِ افعال نفس برای تعدد قوا معرفی میکند و با استناد به قاعده الواحد، تنها ملاک پنجم را میپذیرد. شیخ اشراق با انحصار قاعده الواحد به ذات بسیط خداوند، تغایر و تعدد قوا را برحسب جهات و اعتبارات مختلف نفس تبیین میکند. ملاصدرا نیز پس از ذکر اشکالاتی به معیار ابنسینا، درنهایت براساس ملاک انفکاک وجود یک قوه از قوه دیگر و تناقض در افعال نفس، به بررسی تمایز قوا میپردازد. در این پژوهش ضمن بررسی تحلیلی ـ انتقادی ملاکهای یادشده، اشکالات وارد بر آنها نیز بحث، و اثبات میشود که هیچکدام از این موارد نمیتواند ملاک تعدد قوای نفس باشد.
https://pwq.bou.ac.ir/article_68556_ba0c923c0d4118917b99143becc11016.pdf
2020-04-20
123
146
10.22081/pwq.2020.68556
معیار تعدد
قوای نفس
ابنسینا
سهروردی
ملاصدرا
نجف
یزدانی
najaf_yazdani@yahoo.com
1
استادیار و عضو هیئت علمی گروه فلسفه دانشگاه آیتالله حائری میبد
AUTHOR
احسان
کردی اردکانی
e.kordi@ardakan.ac.ir
2
دانشگاه اردکان، اردکان، ایران
AUTHOR
زهرا
خسروی
z.khosravi1393@gmail.com
3
کارشناسی ارشد فلسفه و حکمت اسلامی
AUTHOR