TY - JOUR ID - 10270 TI - جبر فلسفی از نگاه قاعده ضرورت سابق (نقد و بررسی قاعده «الشیئ ما لم یجب لم یوجد») JO - فصلنامه علمی پژوهشی آیین حکمت JA - PWQ LA - fa SN - 2008-9309 AU - فیاضی, غلامرضا AD - استاد مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (تدوین: محمدتقی یوسفی، عضو هیأت علمی جامعة المصطفی العالمیة). Y1 - 2010 PY - 2010 VL - 1 IS - زمستان 88 - مسلسل 2 SP - 35 EP - 68 KW - جبر KW - اختیار KW - ضرورت علی ـ معلولی KW - ضرورت سابق KW - ضرورت لاحق KW - فاعل مختار KW - فاعل موجَب DO - N2 - قاعدة «الشیء ما لم یجب لم یوجد» در کلام حکما مطرح و با دلایلی اثبات شده است. مفاد آن که به عنوان قاعده‌ای مسلم تلقی می‌شود، این است که با تمام شدن علت، وجود معلول پیش از تحققش ضرورت می‌یابد، این قضیه به جبر فلسفی معروف است. در مقابل، متکلمان اسلامی مطلقاً آن را نفی نموده، «اولویت» را جایگزین ضرورت می‌کنند. در این میان برخی از اصولیین شیعه با تفصیل بین فاعل مختار و موجب، قاعده را به فاعل موجَب اختصاص می‌دهند. دیدگاه برگزیده این مقاله تفصیل مورد نظر اصولیین است. در این مقاله ضمن اثبات این نظریه، دلایل حکما و اشکالات متکلمان مطرح و تحلیل می‌شود. UR - https://pwq.bou.ac.ir/article_10270.html L1 - https://pwq.bou.ac.ir/article_10270_7240abf21dff9db587dfd709b6fc5ea6.pdf ER -