بررسی تطبیقی قضایای تحلیلی و ترکیبی کانت با حمل اولی و حمل شایع در نظر علامه مصباح یزدی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه فلسفه دانشگاه ملایر

2 حجة الاسلام صانعی کارشناسی ارشد فلسفه علم موسسه امام خمینی

چکیده

تفاوت قضایای تحلیلی و ترکیبی و کاربرد­های هر یک از آنها از مسائل مهم معرفت­شناسی و فلسفة تحلیلی است که ابتکار آن به نام «امانوئل کانت» رقم خورده­ است. بررسی سابقة این تقسیم و معرفی لایب‌نیتس به عنوان مبتکر واقعی آن اولین بحثی است که در این نوشته آمده­ است. تعریف قضایای تحلیلی و ترکیبی از نظر آیت‌الله مصباح یزدی و همچنین تعریف حمل ذاتی اولی و حمل شایع صناعی از منظر ایشان بحث بعدی این نوشتار است.‌‌ در ادامه، بررسی تطبیقی قضایای تحلیلی و ترکیبی کانت با تقسیم مشابه آن در منطق اسلامی، یعنی تقسیم قضایا به حمل ذاتی اولی و شایع صناعی، جای می‌گیرد. مقالة حاضر، با روش تحلیلی- تطبیقی و با استفاده از مطالعات کتابخانه‏ای، مقایسه تطبیقی این دو گونه از قضایا را در دستور کار قرار داده است. پرسش اصلی این پژوهش  عبارت است از: نسبت قضایایی که از حمل ذاتی اولی - در نظر علامه مصباح­یزدی - برخوردارند با قضایای تحلیلی - در نظر کانت - و نیز نسبت قضایایی که از حمل شایع برخوردارند با قضایای تحلیلی چیست؟
در پایان، به این نتیجه رسیدیم که این دو تقسیم با وجود شباهت­هایی که با یکدیگر دارند، مطابقت کامل نداشته، شباهت این دو تنها در کلیات است و در جزئیات و در اهدافی که هر دو دنبال می­کنند هیچ شباهتی ندارند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Comparative Study of Kantian Analytic And Synthetic Propositions With Primary Essential And Common Technical Predications In Thought Of Allama Mesbah Yazdi

نویسندگان [English]

  • Jamal soroush 1
  • Alireza Sani`e 2
1 assistant professor of Malayer University
2 graduate student of Imam Khomeini Institute
چکیده [English]

Distinction of analytic and synthetic propositions and their applications is one of important problems in epistemology and analytic philosophy which was innovated by Immanuel Kant. The present article is to study the history of this division that can be trace back to the thought of Leibniz. Definition of analytic and synthetic as well as primary and common predications is to be discussed with a comparative approach. The focus of this article is on the question of relation of what is called in traditional logic "primary predication with Kantian analytic propositions and also those common predications with synthetic ones in Kant. The conclusion made is that although these two categories are in some ways similar, they are identical and have no similarities
In details and the purposes they follow.

کلیدواژه‌ها [English]

  • primary predication
  • common predication
  • Kant
  • analytic
  • synthetic
  • Mesbah Yazdi