دانشجوی دکتری فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه باقرالعلوم(ع)
چکیده
ضرورت علی و معلولی همواره یکی از مباحث مهم و پرچالش فلسفی میان اندیشمندان بوده است. ابن‌سینا سرآمد فیلسوفان مشائی معتقد است که رابطه علت تامه و معلول ضروری است. وی با اینکه ظاهراً این مسئله را بدیهی میداند، برای آن چند استدلال ذکر میکند. متکلمان و اصولیان و برخی از اساتید معاصر فلسفه مخالف این قاعده هستند. اینان با استناد به اینکه، از یک سو، ادلة ابن‌سینا و دیگر موافقان این قاعده مصادره به مطلوب هستند و، از سوی دیگر، التزام به این قاعده با اختیار در خداوند و انسان منافات دارد صحت این قاعده را منکر شده‌اند. با وجود ادعای این اندیشمندان، به نظر می‌رسد این قاعده بدیهی باشد و انکار آن مستلزم انکار اصل علیت و اعتقاد به صدفه و اتفاق. به اندکی تأمل، نه تنها پذیرش این قاعده منافاتی با اختیار ندارد بلکه انکار آن مستلزم صدفه و عدم صحت استناد فعل به فاعلش به نحو یقینی است.
Review on Positions of Opponents and Proponents of Causal Necessity
نویسندگان [English]
Hassan Rezaei
Ph. D. Student of Islamic Philosophy and Theology in
Baqir Al-Ulum University
چکیده [English]
Causal necessity has always been one of the important and controversial problems of philosophy among thinkers. Ibn Sina as outstanding Peripatetic philosopher holds the cause-effect relation to be necessary. Although he regards such relationship to be self-evident, he offered some arguments in its support. Theologians, experts in methodology of fiqh as well as some contemporary scholars are against this view. Arguing that arguments presented by Ibn Sina and other proponents of the rule as question- begging, they maintain that acceptance of this rule is incompatibility with freedom in God and human and thus rule they reject the truth of the rule. It seems that the rule is self-evident and denial of it is to deny the very principle of causality and acceptance of the theory of chance. On reflection, one can realize that there is no incompatibility between freedom and causality and any denial of such relation entails theory of chance according to which one can certainly deny the attribution of an action to the agent.
کلیدواژه‌ها [English]
causal necessity, prior necessity, necessity by comparison, Will, free agent, freedom of God
ابتدای صفحه