دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام
فصلنامه علمی پژوهشی آیین حکمت
2008-9309
2783-4131
1
پاییز 88 - مسلسل 1
2009
05
22
سرمقاله
5
6
FA
یارعلی
فیروزجایی
یارعلی فیروزجایی
https://pwq.bou.ac.ir/article_10260.html
https://pwq.bou.ac.ir/article_10260_bae55bac038d4a8014a3c91cb5c65611.pdf
دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام
فصلنامه علمی پژوهشی آیین حکمت
2008-9309
2783-4131
1
پاییز 88 - مسلسل 1
2009
05
22
کیفیت پیدایش و انتزاع مفاهیم کلی
7
30
FA
غلامرضا
ابراهیمی مقدم
عضو هیأت علمی دانشگاه پیام نور
<span lang="FA">از دیدگاه اکثر فلاسفه اسلامی، منشأ همه مفاهیم کلی ماهوی، صورتهای جزئی است که از طریق ادراک حصولی یا حضوری به وجود آمده است. وقتی مفهوم کلی را با مفهوم جزئی مقایسه میکنیم، این سؤال مطرح میشود که ذهن چگونه از موارد محدود و جزئی به شناخت کلی میرسد؟ دیگراینکه چگونه یک مفهوم که در ابتدا بر بیش از یک فرد صدق نمیکند، در مرحله ادراک عقلی بر بینهایت افراد صدق میکند؟</span> <br /><span lang="FA">فلاسفه اسلامی برای تبیین این مطلب، نظریات مختلفی ارائه کردهاند که دو نظریه معروف در این باب از ابنسینا، فیلسوف شاخص حکمت مشاء و ملاصدرا بنیانگذار حکمت متعالیه، با اقبال و پذیرش بسیاری از فلاسفه دیگر مواجه شده است. در این مقاله، ضمن بررسی دو نظریه فوق، آرای مختلف فلاسفه اسلامی در این باب بررسی میشود.</span>
مفاهیم ماهوی,مفاهیم منطقی,مفاهیم فلسفی,معقولات ثانی,معقولات اولی,ادراک,مفهوم کلی
https://pwq.bou.ac.ir/article_10262.html
https://pwq.bou.ac.ir/article_10262_ffbe64b0f5671673582c7aff83af9bc1.pdf
دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام
فصلنامه علمی پژوهشی آیین حکمت
2008-9309
2783-4131
1
پاییز 88 - مسلسل 1
2009
05
22
حیثیت تقییدی در حکمت متعالیه
31
52
FA
علی
افضلی
پژوهشگر و مدرس حوزه و دانشگاه
<span lang="FA">از اصطلاحات دقیق که در حل برخی مسایل اساسی در فلسفه صدرایی نقش بس مهمی دارد، حیثیت تقییدی است و طرح و بررسی اقسام آن رابطة جواهر و اعراض، صفات وجوبی با ذات واجب، معقولات ثانیه فلسفی با متن وجود، ماهیات با متن وجود و بالاخره شؤون متکثره هستی با متن وجود واحد را به روشنی تبیین میکند. این نوشته در صدد تبیین حیقیت تقییدی و اقسام چندگانه آن است.</span>
: حیثیت تقییدی,واسطه در عروض,حیثیت تقییدی مجازی,حیثیت تقییدی انضمامی,حیثیت تقییدی حقیقی,حیثیت تقییدی نفادی,حیثت تقییدی اندماجی,حیثیت تقییدی شأنی
https://pwq.bou.ac.ir/article_10263.html
https://pwq.bou.ac.ir/article_10263_09c13b230c16f071638259d8ecdd758a.pdf
دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام
فصلنامه علمی پژوهشی آیین حکمت
2008-9309
2783-4131
1
پاییز 88 - مسلسل 1
2009
05
22
رویکرد کلامی و فلسفی خیر و شر
53
87
FA
حسن
امینی
پژوهشگر حوزه علمیه قم
رویکرد اشاعره نسبت به مسأله شرور، نیستانگارانه و رویکرد متکلمان معتزلی شیعی پیش از خواجهنصیر، هستیانگارانه بوده است؛ اما پس از وی، دیدگاه آنان متفاوت بوده است. از میان فیلسوفان، فارابی نخستین کسی است که به این مسأله پرداخته، میان شرور طبیعی و ارادی تفاوت گذاشته است. پس از او ابنسینا با نگاه نیستیانگارانه بصورت مفصل با تشقیق شقوق و بیان احکام هرکدام بصورت جداگانه به این مسأله پرداخته است. بعد از وی، بیشتر فیلسوفان متأثر از وی بودهاند؛ البته ملاصدرا در مفاتیحالغیب، دیدگاه نیستیانگارانه فیلسوفان را به چالش کشیده، دیدگاه عرفا را برگزیده است.
خیر و شر,رویکرد کلامی,رویکرد فلسفی,ارادی,تکوینی,نسبی,عدم کمال اول,عدم کمال ثانی
https://pwq.bou.ac.ir/article_10264.html
https://pwq.bou.ac.ir/article_10264_de60e143bd28b364691d3b530b9bdd62.pdf
دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام
فصلنامه علمی پژوهشی آیین حکمت
2008-9309
2783-4131
1
پاییز 88 - مسلسل 1
2009
05
22
توجیه شرایط مقدمات برهان
127
152
FA
عسکری
سلیمانی امیری
استادیار مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)
<span lang="FA">منطقدانان برای مقدمات برهان علاوه بر یقینی بودن، شش شرط دیگر ذکر کردهاند. پرسشی که در این تحقیق بدان پاسخ داده میشود، این است که چرا منطقدانان علاوه بر یقینی بودن مقدمات، شروط دیگری را مطرح کردهاند. آیا آنان در افزودن این شرایط درصدد تحقق برهان بودن هر برهانی بودهاند یا اهداف دیگری را در نظر داشتهاند؟ بهنظر میرسد منطقدانان در بیان این شرایط، چند هدف متفاوت را تعقیب مینمودهاند. برخی از آنها برای محقق ساختن برهانها و برخی دیگر برای محقق ساختن مسائل برهانی در یک علم برهانی بوده است.</span>
: برهان,شرایط مقدمات برهان,یقینی,ضروری,کلی,اولی,ذاتی,مناسب,اقدم,اعرف,علوم برهانی,مسائل برهانی
https://pwq.bou.ac.ir/article_10265.html
https://pwq.bou.ac.ir/article_10265_6bedbbc524a93051a78671e6f1e6c4de.pdf
دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام
فصلنامه علمی پژوهشی آیین حکمت
2008-9309
2783-4131
1
پاییز 88 - مسلسل 1
2009
05
22
فص یونسی در حکمت نفس انسانی
89
126
FA
حمید
پارسانیا
استادیار دانشگاه باقرالعلوم
<span lang="FA">مطالب مقاله شرح مختصری از «فص </span><span lang="FA">حکمة</span><span lang="FA"> نفسیه فی </span><span lang="FA">کلمة</span><span lang="FA">یونسیة</span><span lang="FA">» است که همگام با فص هجدهم از فصوص الحکم ابن عربی و شرح قیصری بر آن پیش میرود. در این فص به کرامت نفس انسانی و منافات نداشتن کرامت انسان با مرگ سخن به میان میآید، مباحثی که به تناسب در طی مقاله مطرح میشوند، عبارتنداز: حقیقت مرگ، بدن برزخی، خلود در نار و انقطاع عذاب، حقیقت و مراتب ذکر و نقش آن در تداوم حیات و بقای عالم، چگونگی تجلیات مختلف امر واحد الاهی برای بینندگان گوناگون، تأثیری که استعدادها و ظرفیتهای معرفتی و جهان بینیها برای چگونگی ظهور حق در عالم و یا شهود عالم در مرآت حق دارند. مسأله اخیر نوع خاصی از هرمنوتیک را که مختص به نگاه معنوی و دینی اسلام به هستی است بیان میدارد.</span>
کرامت انسان,مرگ و توفی,ذکر,تناسخ,رجعت,خلود,شفقت و مدارا,عفو و قصاص,حسن و قبح اشیاء,تجلّیات الاهی
https://pwq.bou.ac.ir/article_10266.html
https://pwq.bou.ac.ir/article_10266_9db3c4deb0556cbf66618537ec4e0af0.pdf
دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام
فصلنامه علمی پژوهشی آیین حکمت
2008-9309
2783-4131
1
پاییز 88 - مسلسل 1
2009
05
22
بررسی تقریر علامه طباطبایی از برهان صدیقین
153
176
FA
حسن
عبدی
پژوهشگر و مدرس حوزه ودانشگاه
<span lang="FA">پرسش اصلی این پژوهش آن است که تقریر علامه طباطبایی از برهان صدیقین چیست و او چگونه وجود واجب تعالی را اثبات میکند؟ نویسنده تلاش کرده ابتدا با اشاره به راههای رسیدن به خدا، تعریفی اجمالی از برهان صدیقین ارائه دهد. سپس با تمرکز بر تقریر علامه طباطبایی از این برهان، آن را تبیین کند و نقاط قوت آن را بر شمارد. در پایان نیز برخی از انتقادهایی که ممکن است بر این برهان وارد گردد و پاسخ آنها ذکر شده است. روش تحقیق در این پژوهش، تحلیلی ـ عقلی است. بر پایه این روش، همة مقدماتی که در شکلگیری تقریر علامه طباطبایی نقش داشتهاند ـ خواه مقدّمات نمایان و خواه مقدّمات پنهان ـ به صورت صریح ذکر میشود.</span>
برهان صدیقین,اثبات واجب,واقعیت خارجی,علامه طباطبایی
https://pwq.bou.ac.ir/article_10267.html
https://pwq.bou.ac.ir/article_10267_5d6f3e6cef6cf85db9d9a79ea158b9cd.pdf
دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام
فصلنامه علمی پژوهشی آیین حکمت
2008-9309
2783-4131
1
پاییز 88 - مسلسل 1
2009
05
22
نفسالامر
177
188
FA
حسن
معلمی
استادیار دانشگاه باقرالعلوم
در این مقاله، معانی مختلف نفسالامر و دیدگاههای مطرح درباره آن، نقد و بررسی شده است. نظر نهایی این است که نفسالامر مساوی با واقع قضایاست و واقع قضایا به حسب گزارش و حکایات آنها متفاوت و متناسب با آنهاست. قضایای وجودی، گزارشگر و حاکی از ثبوت و وجود، نفسالامر متناسب با خود دارند که واقع آنها ثبوتی و وجودی است و قضایای سالبه، عدمی و گزارشگر از عدم و محال، واقع و نفسالامر متناسب با خود را دارند که همان عدم، عدمی و محال است و هیچ ضرورتی ندارد که نفسالامر را مساوی با ثبوت و یا وجود قلمداد کنیم تا در قضایای عدمی دچار محذور بشویم و نه تنها ضرورتی ندارد، لوازم باطلی بهدنبال دارد که در مقاله بدان اشاره میشود.
نفسالامر,واقع,نفس الشیء,عقل فعال,مراتب علم الاهی,ثبوت مطلق,فرض ثبوت محکیات,واقع بالمعنی الاعم
https://pwq.bou.ac.ir/article_10268.html
https://pwq.bou.ac.ir/article_10268_e17667a377bdfaf4f87a34f95159172b.pdf