TY - JOUR ID - 67011 TI - بررسی انتقادی دیدگاه برخی اصولیان معاصر در باب حقیقت اختیار در پرتوی حکمت متعالیه JO - فصلنامه علمی پژوهشی آیین حکمت JA - PWQ LA - fa SN - 2008-9309 AU - احسن, مجید AU - محقق داماد, سیدمصطفی AU - پلنگی, منیره AD - استاد مدعو گروه فلسفه دانشگاه تهران AD - استاد دانشگاه شهید بهشتی AD - دانشیار دانشگاه شهید مطهری Y1 - 2019 PY - 2019 VL - 11 IS - بهار 98 -مسلسل 39 SP - 31 EP - 54 KW - حکمت متعالیه KW - اصولیان KW - اختیار KW - اراده KW - ضرورت علّی DO - 10.22081/pwq.2019.67011 N2 - یکی از مبانی انسان‏شناختی حکمت متعالیه، اختیار است که در بستر دیگر مبانی فلسفی آن تبیین می‏شود. صدرا دو تعریف از حقیقت اختیار ارائه کرده که متخَّذ از تحلیل واقعیت است. برخی از متفکران علم اصول با بیان اشکالات متعدد گفته‌اند این تعاریف، نه برآمده از واقعیت، بلکه برساخته از ذهن فلاسفه برای فرار از شبهه جبری است که لازمه قولشان است؛ زیرا امکان فعل و ترک برای مختار بودن فاعل، موضوعیت دارد که به دلیل قول حکمت متعالیه به جریان عام ضرورت علّی، قابل تصور نیست. بررسی جامع نشان می‏دهد دیدگاه اصولیان با اشکالات مبنایی و بنایی متعددی مواجه است و تحلیل‌های حکمت متعالیه دراین‏باره، دقیق‌تر و مبتنی بر واقعیت است؛ چه اینکه ضرورت علّی، نه‌تنها نافی اختیار نیست، بلکه موکِّد آن است UR - https://pwq.bou.ac.ir/article_67011.html L1 - https://pwq.bou.ac.ir/article_67011_628b7419be0deddd0e98b6395d10d7f3.pdf ER -