نقد و بررسی دلایل مشائیان بر ابطال تناسخ

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

عضو هیأت علمی جامعة المصطفی العالمیة

چکیده

تناسخ آموزه‌ای است که از دیرباز، فکر اندیشمندان را به خود معطوف داشته است؛ بحثی که هم در فلسفه نفس، بازتاب‌های درخور توجهی دارد و هم در دیگر مباحث فلسفی. علاوه بر اینکه نمی‌توان از بازتاب‌های کلامی آن نیز غافل شد؛ از اینرو اندیشمندان مسلمان به فراخور توان فکری خویش به بررسی آن پرداخته و عمدتاً به امتناع عقلی آن گرایش نشان داده‌اند. فیلسوفان مشائی نیز بر امتناع عقلی تناسخ تأکید کرده‌اند و گاه تقریرهای جدیدی از دلایل گذشتگان ارائه نموده و گاه به دلایل جدیدی دست یافته‌اند. در این مقاله، تلاش شده تا دیدگاه مشائیان دربارة تناسخ ارائه شود. ابتدا نگاهی به تاریخچه آموزه تناسخ، گرایش‌های گوناگون در این‌باره، اصطلاحات تناسخ و انواع آن می‌شود و در نهایت مبانی انکار تناسخ طرح می‌گردد. بررسی دلایل ایشان، تعیین مقدار دلالت آنها و نقد و بررسی هر یک از آنها محور بحث‌های‌ بعدی است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Critical Apritical Approach to Peripatetic Arguments For Nullification Of Transmigration

نویسنده [English]

  • Muhammad Taqi Yusufi
Faculty member of The Al-Mustafa International University
چکیده [English]

Theory of Transmigration drew the attention of thinkers since early times. It has remarkable consequences both in philosophy of soul and other philosophical debates, not to mention the theological consequences of it. Islamic thinkers, therefore, attempted a treatment of it along their philosophical lines and mainly tend to the idea if rational impossibility of it. Prepatatic philosophers too put emphasis on the impossibility of transmigration and sometime offered new versions of earlier arguments and in some cases presented new arguments. This  article attempts to elaborate the view of Peripatetics on the theory of transmigration.
It first take a glance at the history of transmigration doctrine, various attitudes, terminology used in dealing with different types of transmigration and finally the theoretical bases for the denial of the doctrine are examined. Consideration  of their argument, the extent of their demonstrating force and the possible objects are all covered in this article.

کلیدواژه‌ها [English]

  • transmigration
  • corporeal transmigration
  • angelic transmigration
  • ascending transmigration
  • descending transmigration
  • Naskh
  • maskh
  • faskh and raskh