قاعدة لطف در قرآن و روایات (نقد و بررسی ادلة موافقان و مخالفان)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

سطح چهار (دکتری) حوزه علمیه قم.

چکیده

قاعدة لطف از قواعد مهم کلامی است که مکاتب مختلف کلامی در اسلام، آن را در اثبات بعضی از اصول اعتقادی اساسی خود، به کار گرفته‌اند. متکلمان امامیه اصل امامت را و متکلمان معتزلی لزوم وعد و وعید را که از اصول اساسی این مکتب است از طریق قاعدة لطف اثبات نموده‌اند، اما متکلمان اشعری و بعضی از معتزلة بغداد این قاعده را انکار نموده و به ابطال آن پرداخته‌اند.
 هدف از نگارش این مقاله این است که، با توجه به اهمیت این قاعده در کلام اسلامی، ادلة عقلی و نقلی متکلمان اسلامی را در اثبات وجوب لطف بررسی کنیم. افزون بر آن، بررسی دیدگاه متکلمان اهل سنت نسبت به قاعدة لطف و نقد ادلة عقلی‌ که مخالفان قاعدة لطف در ابطال وجوب لطف از آن بهره می‌گیرند نیز از مباحث حایز اهمیت این مقاله است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Rule of Grace in Holy Qurān and Hadith; A Critical Analysis of Arguments For and Against

نویسنده [English]

  • Ebrahim Salihi
researcher in Hauzeh Elmiyyeh of Qom
چکیده [English]

Grace rule is among the important ­Kalam­ rules applied for the proof of some fundamental doctrinal principles by various schools of theology in Islam. Imamiyya theologians used the Grace rule to prove the principle of Imamate as Mutazilites theologians did for the promise and warning as two basic principles of them. Asharites and some Mutazilites from Baghdad, however, have denied the rule, arguing to discredit it. In view of the importance or the Grace rule in Islamic theology, the present paper is intended to examine the views of Muslim theologians who argued for the necessity of Grace on behalf of God. The critical survey of opposite view and counter-arguments by Sunni theologians who deny the necessity of Divine Grace is among other important discussions of the paper.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Grace rule
  • closer-to-obedience making grace
  • obedience-realizing grace
  • obligation
  • Imam