وحدت یا دوگانگی روح و نفس ناطقه انسانی در عقل و نقل

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشگاه باقرالعلوم

چکیده

یکی از موضوعات مربوط به مباحث نفس وحدت یا دوگانگی نفس و روح در فلسفه و متون شریعت است؛ آیا نفس ناطقة انسانی همان روح است که در متن کتاب و سنت از آن یاد می‌شود یا اینکه این دو غیر از همدیگرند؟ ما در این نوشتار بر آنیم تا ضمن بررسی اصطلاحات نفس و روح در حوزة عقل و نقل شواهدی بر وحدت آنها ارائه کنیم. در روایات، به روح مادی که در بدن انسان است و با فعلیت بدن حاصل می‌شود، روح‌الحیات یا روح‌الحَیَوان اطلاق شده است. بر اساس روایات مذکور، انسان دو نفس یا دو روح دارد: روحی که فعلیت بدن به آن است و بدون آن بدن حیات نباتی‌اش را نیز از دست می‌دهد و روحی دیگر که روح‌العقل نام دارد که با نفخ آن در کالبد انسان، حیات او شکل می‌گیرد. از سویی دیگر، به اعتقاد حکما نفس ناطقة انسانی نیز عامل امتیاز انسان از سایر انواع حیوانی و جسمانی است، به گونه‌ای که حیات انسانی با آن شکل می‌گیرد. از این دو نکته می‌توان به خوبی نتیجه گرفت که روح نفخ‌شدة قرآنی که در روایات با نام روح‌العقل ذکر می‌شودهمان است که در فلسفه از آن به نفس ناطقة انسانی یاد می‌شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Unity or Duality of Spirit and Human Rational Soul in the View of Revealed and Rational Sources

نویسنده [English]

  • Mohammad Taqi Yousofi
assistant professor of Baqir Al-Olum
چکیده [English]

The problem of unity or duality of soul and spirit is one of issues dealt with in discussions on soul in philosophy and Sharia scriptures; is human rational soul the same as spirit referred to in the Book and Hadith or they are different? This article attempts to review the terminology of soul and spirit and provide evidences for their identity. In Islamic hadiths there are references to the material spirit as spirit of life and spirit of the animal. This spirit lies in human body and comes to be with the actuality of the body. According to these hadiths human being is of two souls or spirits: a spirit which actualizes human body without which the body lose its vegetative life; another spirit referred to as spirit of intellect which is blown to corpus of human   being and hence his life is formed. Philosophers, on the other hand, hold human rational soul to be distinctive factor which distinguishes him from other animals in a way that it forms human life. On these two points it can be clearly inferred that the "Qurānic blown spirit" referred to in hadiths as "spirit of intellect" is identical to human rational soul in the word of philosophy.

کلیدواژه‌ها [English]

  • soul
  • Spirit
  • Human Soul
  • rational soul
  • spirit of life
  • spirit of intellect
  • spirit of animal
  • spirit of body