بررسی تقریرهای مهم برهان اخلاقی نظری بر وجود خدا با رویکرد عینیّت ارزش‌های اخلاقی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری دانشگاه پیام نور و مربی دانشگاه پیام نور

2 استادیار و عضو هیئت علمی دانشگاه پیام نور.

3 دانشیار و عضو هیئت علمی دانشگاه پیام نور

4 استادیار و عضو هیئت علمی دانشگاه پیام نور

10.22081/pwq.2019.66598

چکیده

براهین اخلاقی اثبات وجود خدا که از یک رشته مقدّمات با محتوای تجربه و اندیشه اخلاقی صورت یافته‌اند، به برهان اخلاقی عملی و نظری تفکیک می‌یابند. برخی همچون کانت با استناد به اینکه اخلاق اساساً تعهّدی عقلانی است، بر ضرورت وجود قاعده اخلاقی در جهان هستی تأکید ورزیده، مدّعی‌اند فرد به دلیل عمل به ارزش‌های اخلاقی، ناگزیر به پذیرش وجود خداوند است. منتقدان معتقدند این‌گونه برهان از اثبات وجود خارجی خداوند ناتوان است؛ ازاین‌رو، برخی دیگر با تکیه بر وجود عینی ارزش‌های اخلاقی، به ارائه برهانی نظری بر وجود خدا پرداخته‌اند که مقبولیّت بیشتری یافته است. مدّعا این است که رفتارهای اخلاقی انسان‌ها در ادوار مختلف، مبتنی بر وجود مجموعه‌ای از ارزش‌های اخلاقی عامّ، جهان‌شمول و آفاقی است که صرفاً با در نظر گرفتن خدایی یگانه قابل تبیین است. بعضی دیگر نیز اساساً بر سرشت دینی الزام و انگیزش اخلاقی توجه نموده، بر این باورند که جز خداوند و اوامر او، هیچ نیرویی نمی‌تواند فاعل اخلاقی را به سوی انجام افعال اخلاقی ترغیب نماید. در مقاله حاضر، تقریرهای گوناگون برهان اخلاقی نظری مبتنی بر عینیّت ارزش‌های اخلاقی بررسی و نقد می‌گردد. در ارزیابی کلّی نتیجه گرفته می‌شود هرچند این‌گونه برهان از حیث سازگاری درونی و بیرونی دارای نقاط ضعف است، در تکمیل استدلال‌های خداگرایانه حایز اهمیت است

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Important Explanations of the Theoretical Moral-Based Proof on the existence of God with the Approach of the Objectivity of Moral Values

نویسندگان [English]

  • Alireza Msadeqi Haqiqi 1
  • Aflatoon Sadeqi 2
  • Mohammadhosein Mahdavinejad 3
  • Esmaeil Zarei Hajabadi 4
1 Phd student at Payam Noor University
2 Assistant professor at at Payam Noor University
3 Associate professor at Payam Noor University
4 Assistant professor at at Payam Noor University
چکیده [English]

Moral proofs of the existence of God, being made from some preliminaries with the content of experience and moral thought, are distinguished from practical and theoretical ethical proofs. Some, like Kant, emphasizing that morality is essentially a rationally necessary function, emphasize the need for a moral principle in the universe and claim that one has to accept the existence of God by virtue of necessitating state of moral values. While, critics have viewed the proof incapable to prove God's external existence. Therefore, relying on the objectivity of moral values, some have provided a theoretical proof of the existence of God and it has become more accepted. In the proof, it is claimed that human ethical behaviors in different periods have been based on the existence of a set of universal and objective moral values, ruling all over the world, that their reasonability is limited to the existence of a unique God. Some Other have essentially focused on the religious nature of moral obligation and motivation, they believe that, with the exception of God and his commands, no power can evoke human being to do moral deeds. In the present article, various narrations of this proof are studied and criticized. It is finally concluded that although this proof lacks an interconnected harmony, regarding its effect in other proofs in the field, it is notable

کلیدواژه‌ها [English]

  • God
  • Moral Proof
  • Theoretical Proof
  • Objectivity
  • Moral Values
  • Theory of Divine Command