حملیه موجبه کلیه بدیهی پایه هر تصدیق بدیهی و نظری دیگر در منطق و معرفت‌شناسی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی )ره(.

10.22081/pwq.2019.66670

چکیده

تصدیقات و قضایای معتبر در علم محصورات اربعه از حملی و شرطی هستند. پایه و بن‌مایه این قضایا، موجبه کلیه است؛ زیرا بر اساس روش اشراقی، قضایا به موجبه کلیه تحویل می‌روند و نیز بر اساس اثبات عام غیر مقابل تمام قضایا حتی قضایای سالبه با حفظ سلب، اثباتی‌اند. همانطورکه تمام قضایا، حتی قضایای سلبی به لحاظ ضرورت صدق ایجابی‌اند. علاوه بر اساس اصل تقصی علم، همه قضایا باید به بدیهیاتی ختم شوند که پرسش علمی قطع شود. ازاین‌‌رو در تقصی، علم همه نظریات به بدیهیات ختم می‌شوند و همه جزئیات، هرچند بدیهی باشند به کلیات ختم می‌شوند، زیرا حکم در جزئی ازآن‌رو که جزئی است ابهام دارد و پرسش از کدامین روست. از سوی دیگر سالبه‌ها هم باید به موجبه‌ها برگردند؛ زیرا هرچند حکم برخی سالبه‌ها بدیهی هم باشند، باز این پرسش مطرح است که از چه رو موضوع قضیه مقتضی سلب محمول است. این پرسش آنگاه پاسخ درخور می‌یابد که در بن حکم سلبی، حکم ایجابی وجود داشته باشد و حکم سلبی لازمه عقلی آن باشد. بدین‌سان از منطق و معرفت‌شناسی، بن‌مایه همه تصدیقات و قضایا به تصدیق و قضیه موجبه کلیه باز‌می‌گردد

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Self-Evident Universal Affirmative Categorical Proposition as the Basis for Every Self-Evident and Theoretical Confirmation in Logic and Epistemology

نویسنده [English]

  • Askar Solaimani Amiri
Associate professor at imam Khomeini Research and Education Institute
چکیده [English]

All valid confirmations and propositions are the four types including affirmative universal proposition, affirmative particular proposition, negative universal proposition and negative particular proposition of which the most fundamental is universal affirmative proposition. Since on the illuminative method all propositions ultimately turned to the universal affirmative and on the basis of comprehensive and non-corresponding affirmation, even negative proposition, though being negative, are affirmative. As all propositions, even the negatives, for the sake of necessity are affirmative. In addition to the necessity of an ultimate base for knowledge, all propositions should end to those of self-evidence by which the question of knowledge would necessarily ended. In this necessary end of knowledge, all theoretical would end to self-evident one and all particulars, though being self-evident, to universal one. Since the judgment in particular as such is ambiguous. Also the negatives should be ended to the affirmatives; since though some negatives may be self-evident, one may ask the reason why the subject of the proposition demand the predicate to be negative. The question would be responded only when the negative judgment be based upon an affirmative judgment and the negative one be its logical necessity. And again, negatives should turn into affirmatives. In this way, all types of proposition should end to affirmative universal self-evident proposition

کلیدواژه‌ها [English]

  • : Logic
  • Epistemology
  • Universal Affirmative
  • The Necessity of Truth
  • Comprehensive Affirmation
  • Illuminative Method

عنوان مقاله [العربیة]

الحملیة الموجبة البدیهیة، أساس کل تصدیق بدیهی ونظری فی المنطق ونظریة المعرفة

چکیده [العربیة]

التصدیقات والقضایا المعتبرة فی العلم محصورات أربعة، من حملیة و شرطیة. وأساس هذه القضایا، هی الموجبة الکلیة؛ حیث على أساس الطریقة الإشراقیة، کل قضیة یمکن تحویلها إلى موجبة کلیة وعلى أساس إثبات عام غیر المقابل، کل القضایا حتی السالبة منها یعتبر إثباتیا حتى مع حفظ سالبیته.
و کذلک کل القضایا حتی السالبة منها تُعتبر موجبة من جهة ضرورة صدقها. و إضافة إلى اصل تقصی العلم، کل القضایا یجب أن تنتهی إلى بدیهیات حتی ینقطع السؤال العلمی. فلذلک فی تقصی العلم کل النظریات تنتهی إلى بدیهیات و کل الجزئیات حتى البدیهیة منها تنتهی إلى الکلیات. لأن الحکم فی الجزئی من حیث هو جزئی مبهم. و من جانب آخر بقیة السوالب یجب أن تنتهی إلى الموجبة، لأن حتى لو کان حکم السوالب بدیهیة یطرح سؤال عن لماذا موضوع القضیة یقتضی سلب المحمول؟ وهذا السؤال إنما یلقى الجواب المناسب إذا یوجد حکم ایجابی فی جذور الحکم السلبی و یکون الحکم السلبی من لوازمه العقلیة. فإذن، فی المنطق ونظریة المعرفة، أساس کل التصدیقات ینتهی إلى التصدیق و القضیة الموجبة الکلیة