پیشینۀ اشراقی علم الهی از دیدگاه حکمت متعالیه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه شیراز

2 استاد دانشگاه شیراز

10.22081/pwq.2019.68005

چکیده

اساس علم الهی در حکمت اشراق نور، ظهور، حضور و شهود است و تبیین صدرایی علم ذاتی الهی نیز جز این نیست. واجب‌تعالی از آن رو به خود، علم ذاتی دارد که برای خود، ظاهر و عیان است. مبنای علم به غیر نیز همین نور و ظهور است. نورالانوار در مقام وجوب و غنای خود، بر تمام عالم هستی، سلطه و احاطه دارد؛ چنان‌که هیچ موجودی، اعم از زمینی و آسمانی، و مجرد و مادی از این حیطۀ نوری، وجودی و علمی خارج نیست؛ حتی مادیات و جسمانیات نیز به عین وجود خارجی خود، معلوم خداوند هستند. منظومۀ فکری توحیدی و قرآنی ملاصدرا نیز هیچ ذره‌ای از ذرات عالم را خارج از این احاطۀ علمی نمی‌داند و تصریحات خلاف این احاطه و علم حضوری نیز صرفاً راه به توجیه دارند، نه پذیرش.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Illuminative Background of the Divine Science in Transcendent Philosophy

نویسندگان [English]

  • raziye niki 1
  • Saeed Rahimian 2
1 Phd student at University of Shiraz
2 Professor at University of Shiraz
چکیده [English]

The basis of Divine science in the illumination philosophy is light, appearance, presence, and intuition, and Sadrian explanation of the Divine essence is none other. The Exalted Necessary Being knows His Essence essentially for the sake of the fact that He is appear and present for Himself. The base for the Divine Science to others is the same light and appearance. Nur al-Anwar, the light of the lights, dominates the entire universe in its essentiality and richness, so that no creature, whether earthly or celestial, corporeal or incorporeal, is out of this light, existential and scientific realm, even material beings are known for Him by their real and objective existence. Mulla Sadra's monotheistic and Qur'anic system of thought do not consider any particle of the universe as being excluded from this scientific dominance, and Sadra`s clear sayings facing the fact may be taken only as the ways of justification not of acceptance.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ilmi Ijmali
  • Undetailed Science
  • Detailed Science
  • Essence to Essence Science
  • Science to Materials
  • Pure Relation

عنوان مقاله [العربیة]

أرضیة إشراقیة لمسألة العلم الإلهى فی الحکمة المتعالیة

چکیده [العربیة]

أساس العلم فی حکمة الإشراقیة هو الظهور، الحضور والشهود وهو نفس تبیین العلم الذاتی الإلهی فی الحکمة الصدرائیة
الواجب تعالى لدیه العلم الذاتی لأنه ظاهر لنفسه، و هذا ما یبنى علیه العلم بالغیر أیضاً. فنور الأنوار فی مقام الوجوب والغنى یحیط علی عالم الکون، و لایغیب عن علمه النوری الوجودی موجودُ، أرضی او سماوی، مجرد أو مادی.
وحتى المادیات و الجسمانیات معلوم لدى الله تعالى بعین وجودها الخارجی. فالمنظومة الفکریة التوحیدیة والقرآنیة عند ملاصدرا لایعتبر ذرة عن العالم خارجة عن هذه الإحاطة العلمیة و بعض التصریحات المخالفة لهذا الإمر یمکن تبریرها و لایمکن قبولها.

کلیدواژه‌ها [العربیة]

  • العلم الإجمالی
  • العلم التفصیلی
  • علم الذات بالذات
  • علم الذات بالفعل
  • العلم بالمادیات
  • عین الربط