بررسی و نقد دیدگاه‌های برخی فیلسوفان معاصر غرب دربارۀ چیستی قضایای پیشین

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار و عضو هیئت علمی موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)

10.22081/pwq.2020.69258

چکیده

دربارۀ مفهوم واژه «پیشین» و به پیروی از آن، دربارۀ واژه «پسین» و گستره مفهومی این دو، چند پرسش اساسی قابل طرح است که برخی از فیلسوفان غرب، مستقیم یا غیرمستقیم به آنها پرداخته‌اند. پرسش‌هایی از این دست که آیا مراد از «پیشین» تنها قضایای پیشین است یا مفاهیم پیشین را هم می‌توان در نظر گرفت؟  آیا مراد از استقلال از تجربه در معارف پیشین، استقلال از تجربه بیرونی است یا درونی، یا هر دو؟ آیا مراد از استقلال از تجربه در مقام تکوین است یا مقام توجیه، یا هر دو؟ آیا قضایای پیشین تنها قضایای یقینی و ضروری را در بر‌می‌گیرد یا قضیه غیرضروری و غیریقینی پیشین را هم می‌توان در نظر گرفت؟ در این مقاله پاسخ فیلسوفان غرب به این پرسش‌ها بررسی و نقد شده و سرانجام، نگارنده دیدگاه برگزیده خود را تبیین کرده‌ است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Critical Study of the Views of Some Contemporary Western Philosophers on the What of Prior Propositions

نویسنده [English]

  • Ahmad Aboutorabi
Assistant professor, Imam Khomeini Education and Research Institute
چکیده [English]

About the meaning of the words "prior" and "posterior" and their conceptual extension, some basic questions may be proposed of which some Western philosophers, directly or indirectly, have spoken. Questions such as whether the "prior" refers only to the prior propositions or the prior concepts may also be considered? Does by independence from experience independence from external or internal experience is meant? Does the independence of experience refer to the status of creation, maqām-i takwīn, or to the status of justification, maqām-i tawjīh, or to both? Do priori propositions include only definite and necessary propositions, or priori non-essential and uncertain propositions may also be considered? In this article, the answers of Western philosophers to these questions are critically studied, and finally, the author`s preferred view has been referred to.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Prior Propositions
  • Prior Concepts
  • Propositions of Certainty
  • Necessary Propositions
  • Justification
  • Creation
  • Western Philosophers

عنوان مقاله [العربیة]

دراسة ونقد لبعض آراء غربیة معاصرة حول ماهیة القضایا البدیهیة

چکیده [العربیة]

هناک بعض الاسئلة حول مفهومَی ماتقدم (البداهة) و ماتأخر (الاستدلال) و لقد ناقشهما بعض الفلاسفة الغربیین. هل المقصود من ماتقدم القضایا الاولیة فحسب؟ او یشمل المفاهیم الأولیة أیضاً؟ و هل المقصود من استقلال المعارف البدیهیة من التجربة، التجربة الخارجیة او الداخلیة أیضا او کلاهما؟ و هل المراد من الاستقلال عن التجربة فی مقام التکوین او التبریر او کلاهما؟ وهل القضایا البدیهیة تشمل القضایا الیقنیة و الضروریة او القضیة غیر الضروریة و غیر الیقینیة البدیهیة أیضا؟ فی هذه المقالة نناقش أجوبة الفلاسفة الغربیین بهذه الأسئلة و نقوم بنقدها و بیان القول المختار.

کلیدواژه‌ها [العربیة]

  • القضایا البدیهیة
  • المفاهیم البدیهیة
  • القضایا الیقینیة
  • القضایا الضروریة
  • التبریر
  • التکوین
  • فلاسفة غربیون