The relationship between the truth of science and the truth of will from the point of view of Sadr al-Mutalahin and Allameh Misbah Yazdi

Document Type : Research Paper

Author

Associate professor, Insitution for Islamic Culture and Thoughtnstitute

10.22081/pwq.2024.75544

Abstract

Sadr al-Mutalahin distinguishes between "concept", "intrinsic truth" and "objective truth" and believes that a truth can be realized in different ways; As many truths can be realized in one country and separately in another country. He considers the truths of knowledge and will to be integral in the whole existence and believes that it is not possible for an existence to be completely devoid of knowledge and will, although it is possible that separate levels of existence, knowledge and will are realized. But Allameh Misbah does not accept the three-dimensional distinction of "concept", "self-objective truth" and "objective truth", nor the union of several self-objective truths in one being, nor the personal unity of one truth and the plurality of its determinations in different levels and states. In the discussion of science and will, he does not reflect their union in one being, nor the unity of their truths in the same multiplicity of their determinations. The "main question" of this research is about the type of relationship between science and will, and the "goal" of this research is to know the will and its elements as one of the subjects of anthropology. In this research, we have reached this "result" with the analytical, descriptive and comparative "method" that despite the difference in the basics, both sages accept that a kind of science has a necessary and inseparable connection with a kind of will.

Keywords

Article Title [العربیة]

العلاقة بین حقیقة العلم وحقیقة الإرادة من وجهة نظر صدر المتالهین و العلامة مصباح الیزدی

Abstract [العربیة]

یمیز صدرالمتالهین بین "المفهوم" و"الحقیقة الجوهریة" و"الحقیقة الموضوعیة" ویعتقد أن الحقیقة یمکن تحقیقها بطرق مختلفة؛ کما یمکن أن تتحقق العدید من الحقائق فی وعاء واحد وبشکل منفصل فی وعاء آخر. ویعتبر أن حقائق المعرفة والإرادة جزء لا یتجزأ من الوجود کله، ویعتقد أنه لا یمکن أن یکون الوجود خالیًا تمامًا من المعرفة والإرادة، مع أنه من الممکن أن تتحقق مستویات منفصلة من الوجود والمعرفة والإرادة. لکن العلامة مصباح لا یقبل التمییز ثلاثی الأبعاد بین "المفهوم" و"الحقیقة الذاتیة الموضوعیة" و"الحقیقة الموضوعیة"، ولا اتحاد عدة حقائق ذاتیة موضوعیة فی کائن واحد، ولا الوحدة الشخصیة لحقیقة واحدة والحقیقة الواحدة. وتعدد مقرراتها فی مختلف المستویات والوعائات. وهو فی بحث العلم والإرادة لا یعکس اتحادهما فی کائن واحد، ولا وحدة حقائقهما فی نفس کثرة تحدیداتهما.

"السؤال الرئیسی" لهذا البحث هو حول نوع العلاقة بین العلم والإرادة، و"هدف" هذا البحث هو معرفة الإرادة وعناصرها باعتبارها أحد موضوعات الأنثروبولوجیا. وقد توصلنا فی هذا البحث إلى هذه "النتیجة" من خلال "المنهج" التحلیلی والوصفی والمقارن، الذی رغم اختلاف الأساسیات، إلا أن کلا الحکماء یقبلان أن هناک ارتباطا ضروریا لا ینفصل بین نوع من العلم ونوع من الإرادة.

Keywords [العربیة]

  • العلم
  • الإرادة
  • المفهوم
  • الحقیقة
  • التشکیک
  • صدرالمتالهین
  • العلامة مصباح الیزدی

References

  • قرآن کریم.
  • ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (1404ق)، الشفاء (الإلهیات)، تحقیق از سعید زاید، قم: مکتبه آیةالله المرعشى.
  • حر عاملى، محمد بن ‌حسن‏ (1409ق)، وسائل الشیعة، تحقیق از مؤسسه آل البیت، قم: مؤسسه آل البیت‏.
  • حسن‌زاده آملی، حسن (1365)، هزار و یک نکته‏، تهران: مرکز نشر فرهنگى رجاء.
  • حسن‌زاده آملی، حسن (1378)، ممد الهمم در شرح فصوص الحکم، تهران: انتشارات وزارت ارشاد اسلامى‏.
  • سبزواری، ملاهادی (1369-1379)، شرح المنظومة، تصحیح و تعلیق از آیت‌الله حسن زاده آملى و تحقیق و تقدیم از مسعود طالبى، تهران: نشر ناب.
  • سبزواری، ملاهادی (1383)، اسرار الحکم، مقدمه از صدوقى و تصحیح از کریم فیضى، قم: مطبوعات دینى.
  • شریف الرضى، محمدبن‌حسین‏ (1414ق)، نهج البلاغة، تحقیق از صبحی صالح و تصحیح از فیض الإسلام‏، قم: هجرت‏.
  • صدرالمتألهین، محمد بن ابراهیم (1340)، رساله سه اصل، به تصحیح و اهتمام دکتر سید حسین نصر،
    تهران: دانشگاه علوم معقول و منقول تهران.
  • صدرالمتألهین، محمد بن ابراهیم (1363)، مفاتیح الغیب، مقدمه و تصحیح: محمد خواجوی، تهران: مؤسسه تحقیقات فرهنگى.
  • صدرالمتألهین، محمد بن ابراهیم (1375)، مجموعه رسائل فلسفى صدرالمتألهین، تحقیق و تصحیح از حامد ناجى اصفهانى، تهران: انتشارات حکمت.
  • صدرالمتألهین، محمد بن ابراهیم (1378)، رسالة فى الحدوث، تصحیح و تحقیق از سیدحسین موسویان، تهران: بنیاد حکمت اسلامى صدرا.
  • صدرالمتألهین، محمد بن ابراهیم (1981م)، الحکمة المتعالیة فى الأسفار العقلیة الأربعة، بیروت: دار إحیاء التراث، چ3.
  • صدرالمتألهین، محمد بن ابراهیم (بی‌تا)، الحاشیة على الهیات الشفاء، قم: بیدار.
  • عبودیت، عبدالرسول (1385)،‌ درآمدی به نظام حکمت صدرائی، ج1، قم، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی .
  • عبودیت، عبدالرسول (1387)، نظام حکمت صدرایی؛ تشکیک در وجود، قم، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی ، چ2.
  • مجلسى، محمدباقر (1403ق)،‏ بحار الأنوار، تحقیق جمعى از محققان‏، بیروت: دار إحیاء التراث العربی‏، چ2.
  • مصباح یزدی، محمدتقی (1382)، خودشناسى براى خودسازى، قم: مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمینى .
  • مصباح یزدی، محمدتقی (1384)، نقد و بررسی مکاتب خلاقی، تحقیق و نگارش احمدحسین شریفی، قم: مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمینى‌ .
  • مصباح یزدی، محمدتقی (1388)، پیام مولا از بستر شهادت، تدوین و نگارش: محمدمهدی نادری قمی، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی ، چ4.
  • مصباح یزدی، محمدتقی (1391 الف)، آموزش فلسفه، ج1 و 2، قم: مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمینى‌ .
  • مصباح یزدی، محمدتقی (1391 ب)، شرح الهیات شفاء، ج1، تحقیق و نگارش: محمدباقر ملکیان، قم: مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمینى‌ ، چ2.
  • مصباح یزدی، محمدتقی (1392)، سیمای سرافرازان، تدوین و نگارش کریم سبحانی، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی .
  • مصباح یزدی، محمدتقی (1393)، سجاده‌های سلوک، تدوین و نگارش کریم سبحانی، قم:‌ مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی ، چ2.

 

Files

Share

How to cite

Statistics