A Comparative Study of the Correlation of Epistemological and Psychological Views in Peripatetics and Neo-Sadrians A Case Study of the Views of Avicenna and Ayatollah Javadi Amoli

Document Type : Research Paper

Authors

1 Associate Professor of Islamic Studies University

2 Senior graduate of Bagheral Uloom University

10.22081/pwq.2025.69105.1180

Abstract

One of the characteristics of all philosophical systems is the coordination of their parts and subsystems such as epistemology, ontology, psychology, etc. Paying attention to such a matter can be of great help in understanding their seemingly scattered theories. In this regard, the present research aims to examine the epistemological and psychological theories and show their correlation in the two schools of the peripatetics and Neo-Sadrians through the study of Ibn Sina's and Allameh Javadi Amoli's opinions. The results of the research show that despite the fundamental differences in epistemological theories such as the incorporeality or corporeality of perception, how perceptions occur and survive, the explanation of the levels of perception, the substantiality or accidentality of knowledge, the relationship between perceptions and human soul and the way the soul is united with the forms of perception, their  epistemological positions are deeply related to psychological theories such as incorporeality of the soul, the occurrence of the soul, the levels of the soul in the worlds of existence, the passivity or the creativity of the soul. It has a close relationship with the forms of perception and accepting the substantial or accidental transformations of the soul. The current research was done through library sources and descriptive-analytical method

Keywords

Article Title [العربیة]

دراسة مقارنة للارتباط بین وجهات النظر المعرفیة والنفسیة فی مدرستی المشاء والصدرائیة الحدیثة (دراسة حالة لآراء ابن سینا وآیة الله جوادی آملی)

Abstract [العربیة]

إحدى سمات جمیع الأنظمة الفلسفیة هی تنسیق الأجزاء والأنظمة الفرعیة تحتها مثل الإبستمولوجیا، الأنطولوجیا، علم النفس، إلخ. یمکن أن یساعد الانتباه لمثل هذا الأمر بشکل کبیر فی فهم نظریات تبدو مشتتة ومختلفة ظاهریا. فی هذا السیاق، تسعى هذه الدراسة إلى دراسة النظریات المعرفیة والنفسیة وإظهار ارتباطها فی مدرستی المشاء والصدرائیة الحدیثة من خلال دراسة آراء ابن سینا والعلامة جوادی آملی. تظهر نتائج البحث أن مدرستی المشاء والصدرائیة الحدیثة على الرغم من الاختلافات الأساسیة فی النظریات المعرفیة مثل التجرد أو عدم التجرد فی الإدراک، کیفیة حدوث وبقاء الإدراکات، تفسیر مراتب الإدراک، کون العلم جوهرًا أو عرضًا، نسبة الإدراکات إلى النفس وکیفیة اتحاد النفس مع الصور الإدراکیة، فإن مواقفهم المعرفیة ترتبط ارتباطًا وثیقًا بنظریاتهم النفسیة مثل تجرد النفس، حدوث النفس، مراتب النفس فی عوالم الوجود، انفعال أو خالقیة النفس بالنسبة للصور الإدراکیة وقبول التحولات الجوهریة أو العرضیة للنفس. تم إجراء هذه الدراسة من خلال المصادر المکتبیة وباستخدام المنهج الوصفی-التحلیلی

Keywords [العربیة]

  • الإبستمولوجیا
  • علم النفس
  • مراتب الإدراک
  • ابن سینا
  • جوادی آملی

References

  • ابن‌سینا، ‌حسین بن عبدالله (‌1404ق)، ‌التعلیقات، ‌قم: ‌دفتر تبلیغات اسلامی.
  • ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (1413ق)، الاشارات و التنبیهات، شرح نصیرالدین طوسى، تحقیق الدکتور سلیمان دنیا، بیروت: مؤسسة النعمان.
  • ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (۱۳75)، الاشارات و التنبیهات، ‌قم: نشر البلاغة.
  • ابن‌سینا، ‌حسین بن عبدالله (‌1363)، ‌المبدا و المعاد، ‌تهران: ‌مؤسسه مطالعات اسلام.
  • ابن‌سینا، ‌حسین بن عبدالله (‌1417ق)، النفس من کتاب الشفا، ‌تحقیق حسن حسن‌زاده آملی، ‌قم: ‌دفتر تبلیغات اسلامی.
  • ابن‌سینا، ‌حسین بن عبدالله (‌1379)، ‌النجاة من الغرق فی بحر الضلالات، ‌تهران: ‌دانشگاه تهران.
  • ابن‌سینا، ‌حسین بن عبدالله (‌1373)، ‌برهان شفا، ترجمه قوام صفری، ‌تهران: ‌انتشارات فکر روز.
  • ابن‌سینا، ‌حسین بن عبدالله (بی‌تا)، الشفاء طبیعیات، ‌قم: مؤسسه منشورات آیت‌الله مرعشی نجفی.
  • ابن‌سینا، ‌حسین بن عبدالله (1952م)، احوال النفس، قاهره: دار احیاء الکتب العربیه.
  • جوادی آملی، عبدالله (1381)، صورت و سیرت انسان در قرآن، ‌قم: اسراء، چ2.
  • جوادی آملی، عبدالله (1384 الف)، معرفت‌شناسی در قرآن، ‌قم: اسراء، چ3.
  • جوادی آملی، عبدالله (1384 ب)، حیات حقیقی انسان در قرآن، ‌قم: اسراء، چ2.
  • جوادی آملی، عبدالله (1384 ج)، فطرت در قرآن، ‌قم: اسراء، چ3.
  • جوادی آملی، عبدالله (1386 الف)، رحیق مختوم، ج4، ‌قم: اسراء، چ3.
  • جوادی آملی، عبدالله (1386 ب)، رحیق مختوم، ج5، ‌قم: اسراء، چ3.
  • جوادی آملی، عبدالله (1386 ج)، رحیق مختوم، ج9، ‌قم: اسراء، چ3.
  • جوادی آملی، عبدالله (1386 د)، سرچشمه اندیشه، ‌قم: اسراء، چ5.
  • جوادی آملی، عبدالله (1387 الف)، عین نضاخ تحریر تمهید القواعد، ‌قم: اسراء.
  • ‌جوادی آملی، ‌عبدالله (‌1387 ب)، دین‌شناسی، ‌‌قم: اسراء، ‌چ5.
  • جوادی آملی، عبدالله (1388 الف)، تسنیم، ‌قم: اسراء، چ8.
  • جوادی آملی، عبدالله (1388 ب)، حق و تکلیف در اسلام، ‌قم: اسراء، ‌چ3.
  • جوادی آملی، ‌عبدالله (1389 الف)، جامعه در قرآن، ‌قم: اسراء، ‌چ3.
  • جوادی آملی، عبدالله (‌1389 ب)، ادب فنای مقربان، ‌قم: اسراء، چ7.
  • جوادی آملی، عبدالله (1396)، رحیق مختوم، ج19، قم: اسراء.
  • سهروردی، شهاب‌الدین یحیی بن حبش (1357)، حکمت ‌الاشراق، ‌مجموعه مصنفات، ج2، تحقیق و تصحیح هانری کربن، ‌تهران: انجمن حکمت و فلسفه ایران.
  • صدرالمتألهین (1393)، ‌شواهد الربوبیة فی المنهاج السلوکیة، قم: ‌بوستان کتاب، چ8.
  • صدرالمتألهین، محمد بن ابراهیم (1410ق)، الحکمة المتعالیة فی الاسفار الاربعة العقلیة، بیروت: ‌‌دار احیاء التراث العربی.
  • صدرالمتألهین، محمد بن ابراهیم (1381)، ‌مبدأ و معاد، ‌تصحیح محمد ذبیحی، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
  • صدرالمتألهین، محمد بن ابراهیم (1422ق)، مجموعه رسایل فلسفیه، بیروت: دار احیاء التراث العربیه

Files

Share

How to cite

Statistics