بررسی خداشناسی از منظر وحی با تکیه بر المیزان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه فلسفه و حکمت اسلامی دانشگاه بین المللی امام خمینی قزوین

10.22081/pwq.2019.67010

چکیده

جستار پیش‌رو بر آن است تا در حوزه خداشناسی که از مهم‌ترین موضوع‌ها در عرصه معارف دینی به‌شمار می‌رود، به دو مسئله مهم، یکی امکان شناخت موجود متناهی و محدودی چون انسان از اوصاف و افعال وجودی نامتناهی به نام خدا و دیگری بررسی مرزها و محدوده این شناخت با تکیه بر تفسیر المیزان بپردازد. بررسی از منظر وحی ما را به این پاسخ‌ها رهنمون می‌کند که آیات فراوان نه تنها بر امکان شناخت خداوند دلالت دارند، بلکه بر ضرورت شناخت او نیز تأکید می‌کنند و آن را برای انسان، ممکن بر می‌شمرند. اما این معرفت به دو مقوله ذات و صفات الهی محدود می‌شود. خداوند، نامتناهی و نامحدود است و سایر موجودات از جمله انسان محدود و متناهی هستند. موجود محدود نمی‌تواند بر وجود نامحدود احاطه یابد. لذا ممکن نیست مخلوقات خداوند بر ذات او آگاهی یابند و اساساً چنین شناختی ممتنع است. اما درباره شناخت اوصاف خداوند میان متکلمان و فلاسفه مسلمان اختلاف است. علامه طباطبائی در المیزان ضمن باطل دانستن مسلک تعطیل و مسلک تشبیه، براین باور است که اوصاف خداوند گرچه قابل شناخت هستند، اما معنای این اوصاف در خداوند با مخلوقات متفاوت است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Study of the Revelation-Based Theology on the Basis of Almizan

نویسنده [English]

  • Ruhollah Adineh
Assistant professor at Imam Khomeini International University
چکیده [English]

In the paper it has been intended to explain the how of human being`s knowledge of God with regard to the former`s limitations and the Latter`s absoluteness and the limit of the knowledge as understood in Almizan. As viewed in the paper, many verses of the holy Quran not only signify such a human knowledge as possible but emphasize it as being necessary. The knowledge, however, is limited to the Essence and Attributes. God is infinite and limitless, and other beings, including human beings, are finite and limited. It is clear that a limited being may not be superior to an unlimited being. Therefore, it is not possible for the creatures to attain knowledge of his essence, and essentially such a knowledge is impossible. As for the Attributes there is found a disagreement between theologians and Muslim philosophers. Allameh Tabatabai, in Al-Mizan, while refuting the views of ta`til and tashbih, believes that the Qualities of God, though being a case of human knowledge, but the meaning of these Qualities in God is different from those of the creatures.

کلیدواژه‌ها [English]

  • The Limits of Knowledge
  • Theology
  • Essence
  • Attributes
  • Allame Tabatabai

عنوان مقاله [العربیة]

دراسة معرفة الله من منظور وحیانی مع الترکیز على المیزان

چکیده [العربیة]

تهدف المقالة هذه معالجة مسألتین مهمتین فی موضوع معرفة الله مع الترکیز على تفسیر المیزان، وهما امکانیة معرفة موجود محدود کإنسان باوصاف و أفعال موجود لامُتناه کالله، و أخرى دراسة حدود المعرفة هذه،
و تدلنا دراسة الوحی إلى أن هناک آیات کثیرة تدل على إمکان معرفة الله بل على ضرورتها و یعتبرها ممکناً للإنسان.
لکنه هذه المعرفة مقتصرة على مقولتین الذات والصفات الإلهیة. و حیث أن الله تعالى موجود لامُتناه و غیر محدود و الإنسان (و سائر الموجودات) محدود و متناه، فلا یستطیع المحدود ان یحیط بلامحدود.
ولهذا لا یمکن لمخلوق المعرفة بذات الله تعالى و هذه المعرفة ممتنعة الحصول.
ولکن حول معرفة أوصاف الله هناک خلاف بین المتکلمین والفلاسفة. ویرى علامة الطباطبائی فی المیزان أن مذهب التعطیل والتشبیة کلاهما باطلان و أوصاف الهیه تعالى رغم کونها قابلا للمعرفة، لکنها تختلف فی المعنى مع تلک الصفات فی المخلوقات

کلیدواژه‌ها [العربیة]

  • حدود المعرفة
  • معرفة الله
  • الصفات
  • العلامة الطباطبائی