بررسی و نقد مؤلفه‌های معنویتِ پسا‌تجدّدی از منظر معنویت اسلامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

پژوهشگر پژوهشگاه علوم اسلامی امام صادق(ع)

10.22081/pwq.2019.67175

چکیده

یکی از شاخصه‌های اصلی دوره پساتجدد، رشد روزافزون معنویت‌خواهی و به دنبال آن، شکل‌گیری جنبش‌های نوپدید معنویت‌گراست، اما ارائه معنویت‌های نوپدید با مؤلفه‌هایی که برای آن تعریف شده است ـ به‏ویژه تأکید بر انسان‌مداری و عرفی‌گروی ـ صلاحیّت و نیز توانایی مدّعیان این معنویت‌ها را در پاسخ به نیاز معنویت‌خواهی انسان، با تردید‌های جدّی مواجه ساخته است. سؤال اصلی این است که: معنویت‌های دوره پساتجدد با کدامین برهانِ عقلی یا نقلی، مدعیِ پاسخ به نیاز معنوی انسان معاصرند؟
نوشتار حاضر درصدد است با واکاوی مؤلفه‌های معنویت‌های دوره پست‌مدرن و مقایسه آن با مؤلفه‌های معنویت اسلامی، عیار راستی مدعیات این نوع معنویت‌ها را با سنجه معنویت اسلامی بسنجد. روش به کار گرفته شده در این پژوهش، کتابخانه‌ای است که در آن با استفاده از دو عنصر توصیف و تحلیل به این نتیجه دسته یافته که معنویت اسلامی قادر به ارائه نسخه‌ای جایگزین برای این نوع معنویت‌هاست؛ معنویتی که به دلیل سرچشمه گرفتن از وحی و برخورداری از پشتوانه مستحکم عقل، افزون بر جلب اعتماد پیروان خود، ثمربخش بودنِ اجرای دستورالعمل‌های خود را تضمین می‌کند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Critical Study of Spiritual Components of Postmodernism on the Basis of Islamic Spirituality

نویسنده [English]

  • Morteza habibi Sisara
Researcher at Imam Sadeq Research Institute for Islamic Sciences
چکیده [English]

One of the main characteristics of the post-modern period is the increasing growth of human desire for spirituality and, then, the appearance of new spiritualist movements, but new forms of spirituality with their defined components, in particular the emphasis on humanism and secularism, have put the competence of the supporters of these forms of spirituality exposed to serious doubt. The main question is: what may be taken as the foundations for the claims of postmodern supporters in the field of spirituality as being satisfying human needs? This paper seeks to assess the claims of this type of spirituality in comparison with the components of Islamic spirituality. The method used in this research is a library-based method which led to the fact that Islamic spirituality would be an alternative version for this type of spirituality; the spirituality that originating from revelation and supported by reason, in addition to attracting the trust of its followers, ensures the effectiveness of the implementation of its instructions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Islamic Spirituality
  • Components
  • Postmodernism

عنوان مقاله [العربیة]

دراسة و نقد المکونات المعنویات مابعد الحداثیة من منظور المعنویة الإسلامیة

چکیده [العربیة]

من العناصر الرئیسة لفترة ما بعد الحداثة، تنامی البحث عن المعنویة و بالتالی تکوین الحرکات المعنویة الحدیثة، لکن هذه المعنویات و بهذه العناصر وخاصة تأکیدها على الإنسانیة والعرفیة یطرح تساءولات جادة على قدرات صاحبی هذه الإدعاءات فی تلبیة حاجات الإنسان المعنویة.
السؤال الأصلی هو أن هذه المعنویات مابعد الحداثیة على أی برهان عقلی او نقلی یدّعی تلبیة الحاجة المعنویة للإنسان؟
هذه المقالة تناقش عناصر المعنویة مابعد الحداثیة و تُقارنها مع عناصر المعنویة الإسلامیة، و تبین مدى اعتبارها بناءا على معاییر معنویة إسلامیة.
منهج المقالة مهنج مکتبی و تم استخدام الوصف والتحلیل ووصلت إلى النتیجة أن المعنویة الإسلامیة قاجرة على تقدیم نموذج بدیل لکل هذه المعنویات، وأن المعنویة الإسلامیة بسبب انحدرها عن مصدر الوحی تاییدها من العقل، یمکنها جذی ثقة متابعیها و ضمانة فوائد العمل بتعلمیاتها.

کلیدواژه‌ها [العربیة]

  • المعنویة الإسلامیة
  • المکونات
  • مابعد الحداثة