آراء ملاصدرا در حوزة منطقِ تعریف

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی

چکیده

تصور به بدیهی و نظری تقسیم می‌شود. محور بحث در مبحث تعریف، تصورات نظری است. یکی از بحث‌ها این است که چه مفاهیمی نظری‌اند؟ آیا تصورات کلی مأخوذ از حسیات بدیهی‌‌اند یا نظری؟ اگر نظری‌اند، چگونه ممکن است مفاهیم جزئی حسی بدیهی باشند، ولی کلی مأخوذ از آن‌ها نظری؟ آیا ممکن است کل در تعریف جزء ذکر شود؟ اگر خیر، پس چگونه در برخی تعریف‌ها کل در تعریف جزء ذکر می‌شود؟ آیا فصل حقیقی، قابل شناخت است؟ و اگر نیست، منطق‌دانان چه جایگزینی پیش‌نهاده‌اند؟ آیا هدف از تعریف، تشریح مفاهیم اسم است یا تحلیل مفاهیم ذاتی نهفته در محدود؟ آیا حد تام صعوبت دارد یا سهولت؟ امروزه که بین منطق و فلسفة آن تفکیک می‌شود می‌توان گفت این پرسش‌ها و مانند آن‌ها، پرسش‌هایی است از سنخ مسائل فلسفة منطق، نه از سنخ مسائل منطق.
به هر حال ملاصدرا در این مسائل ورود یافته و بدانها پاسخ گفته است. در مجموع، ملاصدرا جانب مشائین را در این مباحث گرفته و چالش‌هایی را که شیخ اشراق در آن‌ها به وجود آورده، با دید نقد پاسخ گفته است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Mulla Sadra's Views in the Field of Definition logic

نویسنده [English]

  • Askari Suleimani
Assistent professor of Educational and Research institute of Imam Khomeini
چکیده [English]

Concepts are divided into self-evident and theoretical ones. The focus of definition discussions are theoretical concepts. Different questions are raised: what are theoretical concepts? Are general concepts given through sense self-evident or theoretical? How is it possible that particular sense concepts are regarded as self-evident but those derived from them as theoretical? Is it possible to take whole in the definition of part? If not, how can counterexamples be explained? Is real differentia knowable? If not, what substitute is offered by logicians? Is the purpose of definition to clarify the concepts or analyze the essential notions which lie in the defined? Is it easy or difficult to present a complete definition? With the distinction being nowadays made between logic and philosophy of logic, the above questions and similar ones are to be discussed in the latter.
Mulla Sadra, at any rate, touched on these problems and provided answers. In general, he was in favor of Peripatetics and attempted to meet the challenges raised by the Master of illumination.

کلیدواژه‌ها [English]

  • self-evident
  • theoretical
  • verbal definition
  • nominal definition
  • real definition
  • complete definition
  • incomplete definition
  • difficulty of definition
  • complete description
  • incomplete description
  • Mulla Sadra
  • Peripatetics
  • Master of illumination