چیستی ادراکات فطری در نگاه آیت‌الله جوادی آملی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌یار دانشگاه باقرالعلوم

2 کارشناس ارشد فلسفه و کلام دانشگاه باقرالعلوم

چکیده

هر سازه یا هر نظامی چنانچه بر اصول و مواد اوّلیة محکم، متقّن و نفوذناپذیر استوار شده باشد از هر گونه تهدید به ویرانی محفوظ خواهد ماند. نظام عظیم معرفت‌شناسی بشر نیز که از مهم‌ترین و اساسی‌ترین نظام‌های بشری است، به اندازة اهمیت و جایگاهی که در زندگی انسان دارد، زمانی از آفت شک و سفسطه و هر گونه تحدید مصون است که بر اصولی متقن و تردیدناپذیر بنا شده باشد. بر این اساس، فلاسفة اسلامی برای ایصال به این هدف به وجود اصول اوّلیه‌ای برای تفکر بشر معتقدند که نه تنها ادراکات بلکه گرایشات او نیز مبتنی بر آنهاست. ویژگی این اصول آن است که هر چند اندک‌اند ولی در بداهت و موجه بودن آنها هیچ شک و تردیدی راه ندارد و از آنها به ادراکات فطری تعبیر می‌کنند. استاد جوادی آملی، با صبغة فلسفی- کلامی خویش، مبانی عقلی موجود در این زمینه را با استناد به آیات قرآن کریم و روایات اهل‌بیت: مُهر تأیید زده است.در این اثر، بعد از مفهوم‌شناسی فطرت و استعمالات آن، ارتباط بین فطرت و اصول اوّلیة تفکر و، سپس، مصادیق و کارکردهای این علم در ساختمان معرفت بشر و نقشی که در رد شبهات و نقد مخالفان دارد مورد بررسی قرار گرفته است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Nature of Innate Perceptions in Eyes of Allama Javadi Amoli

نویسندگان [English]

  • Yarali Kordfirouzjaei 1
  • Marzieh Ezamnejad 2
1 associate professor of Baqir Al-Ulum University
2 graduate student of Baqir Al-Ulum University
چکیده [English]

Any structure or system, if based on well-grounded and strong principles, is immune from the threat of destruction. The great epistemic system of human being which is among the most important and fundamental structures is no exception. It will be immune from any doubt and skepticism if it is grounded on firm and undeniable principles. Thus in order to attain this goal, Islamic philosophers have introduced for human thought primary principles on which his attitudes as well as perceptions are based. Although they are just a few in number, these principles are of the peculiar feature that there is no doubt in their being self-evident and justifiable and thus they are called innate perceptions. In view if his theological–philosophical approach Allma Javadi Amoli has argued in favor of rational foundations with reference to holy Qurānic verses and hadiths of holy Imams.
Having presented conceptual analysis for the term innate (fitra in Arabic) and its usages, this article attempts to examine the relation of innate perception with primary principles of thought, showing the status and function of such perceptions in edifice of human knowledge and their role in removing doubts and critiques of the opponents.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Innate perceptions
  • primary
  • self-evident
  • Javadi Amoli
  • discursive knowledge
  • Presential Knowledge