پشتوانة معرفتی اعتقادات در اندیشۀ متکلمان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دکترای کلام، گرایش فلسفۀ دین و مسائل جدید کلامی، دانشگاه قم

چکیده

هر فردی برای اعتقادهای خود دلایلی – هر چند خیلی سست- دارد و بر اساس آنها به امری معتقد می‌شود. باورهای دینی ازجمله مهم­ترین باورها هستند که در رشته­های گوناگون علمی به بررسی آنها و پشتوانة معرفتی آنها پرداخته­ شده است. متکلمان مسلمان – به عنوان مدافعان دین- در ابتدای کتب کلامی خویش با عنوان «احکام النظر» به بررسی بایسته­های معرفتی برای اثبات باورهای اعتقادی، از جمله توحید، پرداخته­اند. آنها از تعریف، اقسام، شرایط، حکم و ادلة نظر سخن گفته­اند که پژوهش جامع دربارة آن بسیار گسترده و مستوفا خواهد بود. این تحقیق، با توجه به مجال ضیق خود، برخی از این محورها را بررسی می­کند.
متکلمان نظر را واجب می­دانند اما اشاعره و عدلیه در این فرایند هم‌داستان نیستند. اشاعره وجوب نظر را سمعی و عدلیه آن را عقلی می­دانند. هر دسته، برای اثبات وجوب نظر، برهان­های مستقیم و غیرمستقیمی دارند که در طی مقاله به آنها خواهیم پرداخت.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Epistemic Support of Beliefs In Theologians’ Thought

نویسنده [English]

  • Gholamhosein Javadpur
Ph.D. of Kalam, philosophy of Religion and new theological Questions, University of Qom
چکیده [English]

Every believer has reasons, however week they may be, for his beliefs on basis of which he has developed them. Religious beliefs are among the most important ones that are examined in various academic fields and argued for or against their epistemic support. In the introduction of their books, Muslim theologians as exponents of faith have discussed as “rules of reflection” the epistemic requirements in demonstration of religious beliefs including Unity of God. They have dealt with definition, divisions, requirements, rulings and arguments for reasoning the comprehensive research of which would be too extensive and detailed to be examined here. According to Muslim theologians consideration and reflection is obligatory though Ash`arites and Adliyyeh [upholders of divine justice] are divided over the nature of the obligation. The former holds it to be revealed while the latter take it to be rational. Each has its own direct or indirect arguments in favor of the chosen view which are going to be reviewed in the present article.