گسترۀ عصمت انبیا از دیدگاه خواجه نصیرالدین طوسی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه فلسفه و کلام ـ دانشکده الهیات، معارف اسلامی و ارشاد دانشگاه امام‌صادق(ع)

2 دانشیار گروه فلسفه و کلام دانشگاه پیام نور

3 استادیار گروه فلسفه و کلام دانشگاه پیام نور

4 دانشجوی دکتری فلسفه و دین دانشگاه پیام نور

چکیده

خواجه طوسی در مرحلۀ عصمت انبیا به اعتبار بُعد نظری، معتقد است که پیامبر در دریافت، حفظ و انتقال وحی کاملاً معصوم است و هیچ‌گونه خطایی نه سهواً و نه عمداً از او صادر نمی‌شود اما به اعتبار بُعد عملی،  معتقد است که عصمت شامل قبل از بعثت و بعد از بعثت، گناهان کبیره و صغیره، عمدی و سهوی، نفرت‌آور و غیرنفرت‌آور و حتی داوری در منازعات، تشخیص موضوعات احکام دینی، مسائل اجتماعی و تشخیص مصالح و مفاسد امور و مسائل عادی زندگانی هم می‌شود. او با تأکید بر لطف بودن «عصمت» در حقّ دارندۀ آن بیان می کند که عصمت این‌گونه است: عبد معصوم، در عین قدرت بر انجام معصیت، انگیزۀ ترک دارد و به سمت طاعات ترغیب می‌شود. ازآنجاکه خواجه حصول وثوق و اعتماد کامل به انبیا را که تأمین کنندۀ غرض از رسالت ایشان است بدون تصور عصمت امکان‌پذیر نمی داند، «عصمت» را عقلاً و نقلاً  به طور مطلق ضروری می‌شمارد. ایشان به دلایل نقلی نظیر آیات ناظر به عدم نفوذ شیطان نسبت به مخلصان و مطهران، هدایت‌یافتگی انبیا، و نرسیدن عهد الهی به ظالمان، و دلایل عقلی نظیر لزوم وثوق و اطمینان، لزوم تکلیف به محال، و لزوم مخالفت با پیامبر در صورت عدم عصمت استناد می‌کند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Scope of Infallibility of the Prophets in the Eyes of Nasir al-Din Tusi

نویسندگان [English]

  • Reza Akbari 1
  • Alireza Ajdar 2
  • Nasir Muhammadi 2
  • Muhammad Sadiq Wahedifard 3
  • Ali Parimi 4
1 professor of Imam Sadiq University
2 associate professor of Payam Noor University
3 assisstent professor of Payam Noor University
4 Ph.D. in philosophy of religion in Payam Noor University
چکیده [English]

Regarding fallibility of the Prophets, Nasir al-Din Tusi believes that they are infallible in theoretical domain in receiving, maintaining and conveying the revelation and no error and wrong is made by them purposefully or unpurposefully. In his view the Prophets are also infallible in in practical levels in respect with both mortal and minor sins, before and after being chosen as prophet. Thanks to the grace of Allah they are immune from any fault and mistake in their judgments and perception of the subjects of religious rulings, social problems and cognizance of interests of society as well as daily affairs of life. Tusi regards infallibility as an act of Divine grace for those are endowed with such characteristic. Although infallible man is able to commit sin, he is encouraged to do acts of obedience and avoids disobedience. The purpose of prophets is gained only if they are trustworthy and this cannot be unless they are infallible. To him infallibility is absolutely essential on both revealed and rational bases. In explaining the former, Tusi appeals to some Quranic verses which state Satan in incapable of misguiding the purified chosen men of God and that His covenence does not reach the unjust people. Necessity of having trust in prophets and disobeying them in case of their being wrong and fallible can be taken as rational arguments for the doctrine in question.

کلیدواژه‌ها [English]

  • infallibility
  • Prophets
  • Nasir al-Din Tusi
  • Freedom
  • grace