تحلیل نقش گرایش‌های ‌فطری در تصمیم‌گیری انسان از نظرگاه علامه طباطبائی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه مازندران

2 دانشیار گروه فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه اصفهان(نویسنده مسئول)

3 دانشیار گروه فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه اصفهان

10.22081/pwq.2019.67022

چکیده

«فلسفه تصمیم» از مباحث مطالعاتی جدید است. در همین راستا، ارائه تحلیل منسجم و یکپارچه از «فرایند اثرگذاریِ گرایش‏های ‌فطری در تصمیم‌گیری»، مبحثی نو و حایز اهمیت است. مسئله پژوهش حاضر این است که: از نظرگاه علامه طباطبائی، گرایش‏های ‌فطری در تصمیم‌گیری انسان چه نقشی ایفا می‌کنند؟ مبتنی بر روش تحلیل محتوا و اسنادی، بررسی آثار علامه طباطبائی ما را به این نتایج رهنمون می‌کند که از منظر توصیفی، این گرایش‏ها، با واسطه کشش‌هایی که در فرد ایجاد می‌کنند، در تصمیم‌گیری انسان‌ها اثرگذارند. دو متغیر «میزان ظهور» و «میزان حضورِ» گرایش‏ها – با تأثیر ذومراتب و مشکک- در این زمینه تعیین‎‌کننده‌اند؛ ارائه مدل مفهومیِ «مؤلفه‌های تأثیر تشکیکیِ یک گرایش ‌فطری در تصمیم‌گیری» ماحصل این تحلیل است. از منظر توصیه‌ای، این گرایش‏ها، «سنجه» برای تصمیم‌گیری هستند. در بررسی مصداقی، کارکردهای چند نمونه از گرایش‏ها (گرایش به حقیقت، گرایش به کمال ‌مطلق و گرایش به زیبایی) مورد تحلیل قرار گرفته‏اند. به فراخور بخش‌های پژوهش، از مدل‌های مفهومی و همچنین نمادگذاری‌های متعدد در جهت ارائه تحلیلی دیدگاه‌ها بهره‌گیری شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Allameh Tabatabaei on the Role of Human Natural Tendencies in One`s Decision (An Analytical Study)

نویسندگان [English]

  • Mehran Rezaei 1
  • Seyyed Mahdi Emamjom`eh 2
  • Mohammad Bidhendi 3
1 Associate professor at University of Mazandaran
2 Associate professor at University of Isfahan
3 Associate professor at University of Isfahan
چکیده [English]

The philosophy of decision is a new field of study. In this regard, providing a coherent and integrated analysis of "the process of influencing the innate tendencies in decision making" is a new and important topic. This research, therefore, is an attempt to study the question: what may be regarded as the part of human natural tendencies decision-making on the basis of Allameh Tabatabai`s view? As made clear in the paper by analyzing the content of Allamah Tabatabai`s works, these tendencies, attracting human mind, affect one`s decision-making. The two variables, "the rate of emergence" and "the amount of presence" of the tendencies, may be taken as being notable. Presenting a conceptual model of "components of the gradational influence of a natural tendency in decision making" may be taken as the output of this analysis. These tendencies are a "measure" for decision making. In the case study, the functions of several examples of tendencies (tendency to truth, tendency toward absolute perfection and a tendency toward beauty) have been analyzed. According to the research sections, various conceptual models as well as multiple symbols have been used to provide an analytical perspective.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Natural Tendencies
  • Decision-Making
  • Philosophy of Decision
  • Allameh Tabataba'i

عنوان مقاله [العربیة]

تحلیل دور المیول الفطریة فی اتخاذ القرار من منظورالعلامة الطباطبایی

چکیده [العربیة]

تعد فلسفة القرار، من المباحث الجدیدة و على هذا من الأهمیة بمکان تقدیم تحلیل جامع و متلائم من "عملیة تاثیر النزعات الفطریة على اتخاذ القرار"
هذه المقالة تطرح سؤالا وهو ما هو دور الفطرة فی إتخاذ القرار عند الإنسان من منظور العلامة الطباطبایی؟ و دراسة آرائه بمنهج تحلیل المضمون و الاسناد تدلنا على تأثیر هذه النزعات الفطریة على إتخاذ القرار فی الإنسان من خلال الجاذبیة التی تُسببها فیه.
وهناک عاملین "مدى الظهور و مدى الحضور" یؤثران بمراتبهما و بشکل مشکک فی هذا المجال، و نتیجة هذا التحلیل نموذج " التأثیر المشکک لمیل فطری فی اتخاذ القرار".
ویمکن اعتبار هذه المیول معیارً لإتخاذ القرار. وتقوم المقاله عند ذکر المصادیق بدراسة بعض النماذج (کالمیل إلى الحقیقة، و الکمال المطلق، و الجمال). و تم استخدام النماذج المفهومیة و الرمزیة المتعددة حسب المورد.

کلیدواژه‌ها [العربیة]

  • المیول الفطریة
  • اتخاذ القرار
  • فلسفة القرار
  • العلامة الطباطبایی