تحلیل و بررسی تفاسیر رایج و جدید از فلسفه دین کانت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری دین‌پژوهشی دانشگاه ادیان و مذاهب

2 دانشیار دانشگاه ادیان و مذاهب

10.22081/pwq.2019.67024

چکیده

پاسخ به این پرسش که آیا دین، نقشی سازنده و مهم در نظام فلسفی کانت ایفا می­کند یا تنها مسئله­ای فرعی است، از دیرباز مورد اهتمام کانت­پژوهان بوده است. آنها گرچه رویکرد یکسانی در تفسیر مدعیات الاهیاتی و دینی کانت نداشته­اند، اما عموماً با تمرکز بر محتوای نقد عقل محض و نتیجه طبیعی آن که همانا نفی امکان معرفت نظری به خداست، اثر او بر این حوزه را منفی برآورد کرده­اند. با این وجود، ازحدود سه دهه گذشته، در کشورهای انگلیسی زبان، موج تفسیری جدیدی ظهور کرده است که سعی در به چالش کشیدن این نگاه رایج دارد. طرفداران این موج جدید، برخلاف مفسران سنتی، دیدگاه یا حتی روش واحدی در مطالعه آثار کانت ندارند، اما همگی بر این واقعیت متفق­اند که بررسی نظام­مند و همه جانبه آثار کانت، اعم از فلسفی و غیر فلسفی برای به‌دست آوردن دیدگاه واقعی او درباره دین و الاهیات ضرورت دارد. آنان همچنین تأکید ویژه­ای بر بازخوانی کتاب دین در حدود عقل محض داشته­اند. نتیجه مشترک تلاش­های تفسیری آنان این مدعاست که رویکرد کانت به دین و الهیات ایجابی و اصلاحی بوده است. ما در این نوشتار، ضمن معرفی نحله­های اصلی تفاسیر سنتی، به معرفی اجمالی موج جدید تفسیری از طریق تبیین رویکرد و بررسی بعضی آثار شاخص آنان خواهیم پرداخت

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Kant and Metaphysics; a Proponent or an Opponent

نویسندگان [English]

  • Mostafa Salehi Ardakani 1
  • Ahmadreza Meftah 2
1 Phd of Religious Studies, University of Religion and Denominations
2 Associate professor at University of Religion and Denomination
چکیده [English]

The question of whether religion plays a constructive and important role in Kant's philosophical system or not, has long been the concern for all those studying Kant. Though they have not been of the same approach in interpreting Kant's theological and religious claims, they, focusing on the content of the critique of pure reason and its natural consequence as negating the possibility of a theoretical knowledge of God, generally viewed in the field negatively. However, over the past three decades, in the English-speaking countries, a new interpretative wave has emerged that tries to challenge the current attitude. Unlike traditional commentators, the proponents of this new wave have no idea or even a single method for studying Kant's works, but they all agree that a comprehensive systematic study of Kant's works, both philosophically and non-philosophically, is needed to get his true view on religion and theology. They also have particularly emphasized the need for restudying the Book Religion in terms of pure reason. The common result of their interpretative efforts is that Kant's approach to religion and theology has been positive and reformtive.In this paper, introducing the main groups of traditional interpretations,
we will introduce a brief overview of the new interpretative wave by explaining the approach and examiningsomeof their indexes

کلیدواژه‌ها [English]

  • Kant
  • Kant's Philosophy of Religion
  • Traditional Interpretations
  • New Commentaries

عنوان مقاله [العربیة]

کانط؛ صدیق الإلهیات او عدوه؟ تحلیل و دراسة التفاسیر الشائعة و الجدیدة من فلسفة الدین عند کانط

چکیده [العربیة]

هناک سؤال قدیم حول فلسفة کانط و هو هل للدین دور مهم فی نظامه الفلسفی او هو مسألة فرعیة؟
ورغم اختلاف منهج و رأی المفکرین فی تفسیر الهیات کانط، لکنهم غالباً مع الترکیز على کتاب نقد العقل المحض و ما یُستنتج منه من نفی إمکان المعرفة النظریة بالله تعالى، یعتبرون أثره سلبیاً على هذا الموضوع.
بکن منذ ثلاثة عقود و فی البلدان الناطقة بالانکلیزیة هناک موج تفسیری جدید یحاول نقد هذا الرأی.
و موافقو هذا الرأی خلافا للمفسرین التقلیدیین لیس لدیهم طریقة واحدة فی قراءة آثار کانط، لکنهم متفقون على ضرورة قراءة شاملة و منظمة لآثار کانط، الفلسفیة منها و غیر الفلسفیة، للوصول إلى رأیه الحقیقی حول الدین والإلهیات.
و یؤکدون أیضاً على ضرورة إعادة قراءة کتاب الدین فی حدود العقل، و النتیجة المشترکة لمحاولاتهم هی أن نظرة کانط تجاه الدین و الإلهیات کانت نظرة إیجابیة.
ونحن فی هذه المقالة ضمن التعریف بالمناهج الأصلیة لتفسیر التقلیدی، نتعرض بطریقة إجمالیة إلى الموج التفسیری الجدید من خلال تبیین منهج هؤلاء وبعض آثارهم المهمة

کلیدواژه‌ها [العربیة]

  • کانط
  • فلسفة الدین عند کانط
  • التفاسیر التقلیدیة
  • التفاسیر الجدیدة
  • بامکوئیست