تحلیل و مقایسه منشأ اعمال فراروان‌شناسی در فلسفه ملاصدرا و فیزیک جدید

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار و عضو هیئت علمی گروه فلسفه دانشگاه قم

2 دانشجوی دکتری رشته معارف اسلامی دانشگاه قم

3 استاد و عضو هیئت علمی گروه فیزیک نظری دانشگاه قم

4 استاد فیزیک گروه فلسفه فیزیک دانشگاه باقرالعلوم

10.22081/pwq.2024.75546

چکیده

در این نوشتار، بعد از تعریف اعمال  فراروان‌شناسی، به عنوان نوعی اعمال خارق‌العاده، با استفاده از جایگاه تصورات نفس در فلسفه ملاصدرا و نیز یافته های فیزیک جدید و با روش تحلیلی-تطبیقی به بررسی منشأ این اعمال پرداخته می‌شود. ملاصدرا علاوه بر اینکه نفس انسان را علت فاعلی قریب همه اعمال عادی و خارق‌العاده می‌داند، برای تبیین امور خارق‌العاده از تصورات نفس و نیز قوه مخیله استفاده می‌کند. در فیزیک کوانتوم (تعبیر کپنهاگی و تعبیر دیوید بوهم)، مفهوم جایگاه ناظر می‌تواند برای تبیین امور فراروان‌شناسی به کار رود. با مطرح‌شدن غیرموضعیت در فیزیک جدید، امکان تأثیرات با سرعت بیشتر از نور -که با تسامح آن را آنی می‌نامیم- محقق می-شود. در تعبیر بوهم نظریه میدان پنهان کوانتومی بر اساس موجبیت و غیرموضعیت طرح‌ریزی‌شده و از مفهوم کلّیّت واحد عالم استفاده می‌شود. به این وسیله اعمال فراروان‌شناسی مانند دورجنبانی و روشن‌بینی -انتقال آنی اطلاعات- قابل تبیین‌اند. اخبار از گذشته و آینده در فیزیک جدید در عمل پذیرفته نمی‌شود؛ اما در فلسفه ملاصدرا این کار با استفاده از قوه مخیله امکان‌پذیر است. در تبیین دورجنبانی با استفاده از تعبیر کوانتومی بوهم، به نظر می‌رسد امکان اثرگذاری ذهن بر ماده بدون نقض قوانین فیزیکی وجود دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

An Analysis and Comparison of the Origin of Parapsychological Actions in Mulla Sadra's Philosophy and Modern Physics

نویسندگان [English]

  • Mohsen Izadi 1
  • Mohammad Mehdi Zamani 2
  • Habibollah Razmi 3 4
1 Associate professor, University of Qom
2 Phd student of Islamic Maaref, University of Qom
3 Professor, University of Qom
4 Professor, University of Qom
چکیده [English]

In this article, after defining parapsychological actions as a kind of extraordinary actions, the origin of these actions is investigated using the place of self-images in Mulla Sadra's philosophy as well as the findings of new physics with an analytical-adaptive method. In addition to considering the human soul as the active cause of almost all normal and extraordinary actions, Mulla Sadra uses the imagination of the soul to explain extraordinary things. In quantum physics (Copenhagen interpretation and David Boehm's interpretation), the concept of the position of the observer can be used to explain parapsychology. With the introduction of non-locality in new physics, the possibility of effects with a speed faster than light - which we call instantaneous with tolerance - is realized. In Bohm's interpretation, the hidden quantum field theory is designed based on determinism and non-locality, and the concept of the unity of the universe is used. In this way, parapsychological actions such as telekinesis and clairvoyance - instantaneous transmission of information - can be explained. News from the past and future are not practically accepted in new physics. But in Mulla Sadra's philosophy, this is possible by using imagination. In explaining telekinesis using Boehm's quantum interpretation, it seems that it is possible for mind to influence matter without violating physical laws. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Parapsychology
  • Self-Images
  • Quantum Entanglement
  • Non-Locality
  • Observer Effect

عنوان مقاله [العربیة]

تحلیل و مقارنة لمبدأ أعمال ما بعد علم النفسیة فی فلسفة ملاصدرا و الفیزیاء الحدیثة

چکیده [العربیة]

فی هذه المقالة بعد تعریف أعمال مابعد علم النفس، کنوع من الأعمال الخارقة للعادة، و مستفیدا من مکانة تصورات النفس عند ملاصدرا، و مما حصل علیها الفیزیا الحدیثة و بمنهج تحلیلی مقارن ندرس هذه الظواهر.

یعتقد ملاصدرا بالفاعلیة القریبة لکل الأعمال العادیة والخارقة، و یبین الأمور الخارقة أیضا بتصورات النفس والقوة المتخیلة.

فی فیزیاء الکمومیة (التفسیر الکبنهاغی وتفسیر دیفید بوم) یمکن الاستفادة من مفهوم مکانة الناظر فی تبیین الامور مابعد علم النفس.

مع ظهور عدم التأکد فی الفیزیـا الجدیدة، یصبح تأثیرات بأکثر من سرعة الضوء(و نسمیها مع التسامح بالآنی) ممکناً.

یعطی بوم تقریراً من نظریة الحقل الکمومی المخفیة على أساس الموجبیة وغیرالموضعیة و مفهوم کلیة العالم الواحدة.

فعلی هذا الاساس یمکن تبیین بعض الامور فی مابعد علم النفس مثل تحریک اشیا عن بعد و نقل الآنی للمعلومات . الإخبار عن الماضی او المستقبل یرفض عملیاً فی الفیزیا الحدیثة ولکن فی فلسفة صدرا یمکن تبریرها بالقوة المتخیلة

فی تببین التحریک عن البعد مع تفسیر کوانتی لبوم، یمکن اثبات تأثیر الذهن علی المادة بدون نقض قوانین الفیزیاء.

کلیدواژه‌ها [العربیة]

  • مابعد علم النفس
  • تصورات النفس
  • غیرالموضعی
  • تشابک الکمی
  • تأثیر الناظر

مراجع

  • ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (بی‌تا)، الشفاء- الطبیعیات، با مقدمه ابراهیم مدکور، قم: مکتبة آیةالله مرعشی (ره).
  • افلاطون (1374)، جمهور، ترجمه فؤاد روحانی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
  • آیزنگ، براوود و واتسون و دیگران (1379)، روح و دانش جدید، ترجمه محمدرضا غفاری، تهران: نشر اسلامی، چ1.
  • بور، نیلز، (1373)، فیزیک اتمی و شناخت بشری، ترجمه حسین نجفی‌زاده، تهران: نشر سروش، چ1.
  • تالبوت، مایکل (1387)، جهان هولوگرافیک، ترجمه داریوش مهرجویی، تهران: نشر هرمس، چ5.
  • جمالی، محمد، فیزیک حاکم بر ارتباط ذهن، مغز و ماشین از منظر کوانتوم بوهمی، تهران: دانشگاه صنعتی شریف، 1398.
  • جوادی آملی، عبدالله (1382)، رحیق مختوم: شرح حکمت متعالیه، قم: مرکز نشر اسراء، چ2
  • رزمی، حبیب‌الله (1390)، قضیه بل رئالیسم غیر موضعی، قم: انتشارات دانشگاه قم، چ1.
  • زمردیان، احمد (1391)، حقیقت روح، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی، چ1.
  • سروش، عبدالکریم (1393)، علم چیست؟ فلسفه چیست؟، تهران: صراط، چ18.
  • سعیدی مهر، محمد (1396)، «پارادوکس‌های سفر در زمان»، پژوهش‌های هستی شناختی، شماره 12، پاییز و زمستان، 1396، ص1-21.
  • زیلینگر، آنتوان (1391)، رقص فوتون‌ها: گفت‌وگو با آنتوان زیلینگر، محمدرضا خوش‌بین خوش‌نظر، کتاب ماه علوم و فنون، شماره 63، تیر 1391.
  • سبزواری، ملاهادی (1981م)، تعلیقة علی الاسفارالاربعة، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
  • صدرالمتألهین، محمد بن‌ ابراهیم (1367)، تفسیر القرآن الکریم، تصحیح محمدخواجوی، قم: انتشارات بیدار.
  • صدرالمتألهین، محمد بن ابراهیم (1430ق)، الحکمة المتعالیة فی الاسفار الاربعة العقلیة، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
  • صدرالمتألهین، محمد بن ابراهیم (1367)، شرح اصول کافی، تصحیح محمد خواجوی، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، چ1.
  • صدرالمتألهین، محمد بن ابراهیم (1360)، الشواهد الربوبیۀ فی المناهج السلوکیۀ، تهران: مرکز نشر دانشگاهی، چ2.
  • صلیبا، جمیل و صانعی دره‌بیدی، منوچهر (1366)، فرهنگ فلسفی، تهران: انتشارات حکمت، چ1.
  • طباطبایی، سیدمحمدحسین (1422ق)، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت: مؤسسه اعلمی مطبوعات، چ2.
  • طباطبایی، سیدمحمدحسین (1389)، نهایة الحکمة، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، چ5.
  • الطوسی، نصیرالدین (1379ق)، شرح الاشارات و التنبیهات، تهران: مطبعة الحیدری، چ1.
  • کازناو، میشل و نوئل، امیل (1396)، فیزیک نوین و توانایی‌های ذهنی بشر، ترجمه محمدفرهاد رحیمی و حمیده لطفی، تهران: نشر کتاب هرمس، چ1.
  • گلشنی، مهدی (1390)، تحلیلی از دیدگاه‌های فلسفی فیزیک‌دانان معاصر، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، چ5.
  • محمدزاده، علی‌اکبر (1375)، تله‌پاتی، تهران: نشر درمانگر، چ2.
  • مروارید، هاشم (1395)، دوگانه‌گرایی جوهری، تهران: هرمس، چ1.
  • هایزنبرگ، ورنر (1370)، فیزیک و فلسفه، ترجمه محمود خاتمی، تهران: نشر علمی.
  • Beloff, J. (1988), “The history of psychology in one lecture”, Edinburgh Review, 78(9), pp.65-74.
  • Bohm, David (1952), “A Suggested Interpretation of the Quantum Theory in Terms of Hidden Variables I & II”, (15 January1952), Physical Review. 85, pp.166-193.
  • Bohm, David (1985), “Hidden variables and the Implicate Order”, zygon journal of Religion and science, Vol 20, no 2, pp.127 -129.
  • Bohm, David (1980), Wholeness and the Implicate order, London and New York: in Routledge classics, first published.
  • Bohm, David (1992), Thought as a system, London and New York: Routledge classics, First published.
  • Einstein, Podolsky and Rosen (1935), “Can Quantum-Mechanical Description of Physical Reality Be Considered Complete?” (15 May1935), Physical Review, vol.47, issue.10, pp.777-780.
  • Feinberg, G. (1967), “Possibility of Faster-than-Light Particles”, Physical Review, volum159, 1967, n5, pp.1089–1105.
  • Feynman, Richard P. (1965), “The Feynman Lectures on PhysicsL”, Addison-Wesley, Vol. 3, pp.1–8.
  • Girard, Réjean & Marchildon, Louis (1984), “Are tachyon causal paradoxes solved?”, Foundations of Physics, vol.14, no.6, p.535-546.
  • Horne, Michael A, Shimony Abner, and Zeilinger Anton (1989), “Two-particle interferometry”, Physical Review, Lett. 62, pp. 2209–2212.
  • Jammer H. T. (1974), the philosophy of quantum mechanics, john wiley and sons. New York.
  • Krishna, Rama Rao (1984), the Basic Experiments in Parapsychology, Jefferson (NC), London.
  • Meehl, P. E. (1962), “Parapsycholog”, Encyclopedia Britannica, vol.17, pp.267-269.
  • Rhine, J. B. (1972), “A brief introduction to parapsychology”, Research Journal of Philosophy and Social Sciences, pp.4-9.
  • Schrodinger, Erwin (1983), The Present Situation in quantum Mechanics, trans. John. D. Trimmer, Quantum Theory and Measurement, J. A, Wheeler and W. H. Zurek (eds), New Jersy: Princeton University.
  • Stapp, Henry (2011), “Mindful Universe: Quantum Mechanics and the Participating Observer”, Springer 2nd Ed, pp.29-32.
  • Wheeler, John, A. (1982), Bohr, Einstein, and the Strange Lesson of the Quantum, Mind and Nature, Richard Elvee (ed), San Francisco, Harper & Row.
  • Wigner, Eugene PaulE (1967), Symmetries and Reflections, Bloomington, Indiana University Press.
  • and X.Songma (2012), “Experimental quantum teleportation over a high-loss free-space channel”, Optics Express, Vol. 20, Issue 21, pp.23126-23137.
  • Rhine, J. B., New world of the mind; London: Faber and Faber, 1938.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار