بررسی نقش صورت نوعیه و نفی خودبسندگی ماده در عدم امکان هوش مصنوعی قوی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

گروه فلسفه و کلام، دانشکده فلسفه اخلاق، دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام، قم

10.22081/pwq.2025.68077.1159

چکیده

نظریه هوش مصنوعی قوی در عصر حاضر با اهمیت بسیاری که دارد، یکی از پرچالش‌ترین نظریاتی است که طرفداران و منکران بسیاری پیدا کرده است. پاسخ به مسئله مذکور، مستلزم بررسی مبنای اصلی طرفداران آن یعنی خودبسندگی ماده و بستار فیزیکی است. اینان بر این باورند ماده یا همان ذرات بنیادی، می‌تواند سبب تحقق ذهن و حالات ذهنی از جمله آگاهی گردد. به نظر اینان، هستی تنها فیزیکال است و علیت نیز باید در همین قلمرو تعریف شود. در مقابل، محققان علم‌النفس فلسفی معتقدند ذرات بنیادی مرکب از هیولا و صورت است و آگاهی و دیگر حالات ذهنی از صورت ناشی می‌شود نه از هیولا که فقدان محض است. از سوی دیگر ماده تنها نقش ابزاری دارد و نمی‌تواند سبب تحقق آگاهی شود. آنچه علت برای تحقق آگاهی است، صورت نوعیه است؛ لذا در این تحقیق نقش صورت نوعیه و نفی خودبسندگی ماده در عدم امکان هوش مصنوعی قوی با روش تحلیلی ـ توصیفی بررسی می‌شود و روشن خواهد گشت که نزاع اصلی میان علم‌النفس فلسفی و قائلان به امکان هوش مصنوعی قوی، به پذیرش و عدم پذیرش صورت نوعیه برمی‌گردد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Study of the Role of Species Form and Denying the Self-Sufficiency of Matter in the Impossibility of Strong Artificial Intelligence

نویسنده [English]

  • seyyed mohammd qazavy
Department of Philosophy and Theology, Faculty of Philosophy of Ethics, Baqer al-Uloom University, Qom
چکیده [English]

 The theory of strong artificial intelligence, being of much importance, is one of the most challenging theories that has found many supporters and critics. The answer to the mentioned problem requires the examination of the main basis of its proponents, i.e. the self-sufficiency of matter and the physical unstableness. They believe that matter or fundamental particles can cause the realization of the mind and mental states, including consciousness. According to them, existence is only physical and causality should also be defined in this realm. On the other hand, the researchers of philosophical psychology believe that the fundamental particles are composed of the first matter and the species form, and consciousness and other mental states come from the latter, not from the former, which is nothing pure. On the other hand, matter has only an instrumental role and cannot cause the realization of consciousness. What is the cause for the realization of consciousness is the species form. Therefore, in this research, the role of species form and the negation of self-sufficiency of matter in the impossibility of strong artificial intelligence will be investigated with analytical-descriptive method, and it will be clear that the main conflict between philosophical anthropology and those who believe in the possibility of strong artificial intelligence is the acceptance and non-acceptance of species form.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Physical Form
  • Matter
  • Self-Sufficiency of Matter
  • Strong Artificial Intelligence
  • Philosophical Anthropology
  • Numerical Causality

عنوان مقاله [العربیة]

دراسة دور الصور النوعیة ونفی الاستغناء المادی فی استحالة الذکاء الاصطناعی القوی

چکیده [العربیة]

تُعدّ نظریة الذکاء الاصطناعی القوی من أکثر النظریات تحدّیا وإثارة والتی ظهر عدد کبیر من المؤیدین والمنکرین لها فی العصر الحدیث. والإجابة عن هذا السؤال تتطلب دراسة الأساس الرئیسی الذی یستند إلیه مؤیدوها وهو الاستغناء الذاتی للمادة والمحیط الفیزیائی. إنّهم یعتقدون أنّ المادة، أو الجُسیمات الأساسیة، یمکن أن تحقق إدراک العقل والحالات العقلیة، بما فی ذلک الوعی. ویعتقدون أیضا أنّ الکون لیس له إلا وجود فیزیائی، ویجب تحدید السببیة فی هذا العالم الفیزیایی. وعلى النقیض من ذلک، یعتقد باحثو علم النفس الفلسفی أن الجسیمات الأساسیة تتکون من الهیولى والصور، والوعی والحالات العقلیة الأخرى تنبع من الصورة، ولیس من الهیولى التی هی محض الفقدان. ومن ناحیة أخرى، فإن المادة لاتمثل سوى دور الأداة ولا یمکن أن تکون سببًا فی تحقیق الوعی، والسبب فی إدراک الوعی هو الصورة النوعیة. إذن فی هذه الدراسة یتمّ بحث دور الصورة النوعیة ونفی الاستغناء الذاتی للمادة فی استحالة الذکاء الاصطناعی القوی بالمنهج التحلیلی الوصفی، وسیتّضح أنّ التعارض الرئیسی بین العلم الذاتی الفلسفی ومؤیدی نفی إمکانیة الذکاء الاصطناعی القوی یعود إلى قبول وعدم قبول الصورة النوعیة.

کلیدواژه‌ها [العربیة]

  • الصورة النوعیة
  • المادة
  • الاستغناء الذاتی للمادة
  • الذکاء الاصطناعی القوی
  • العلم الذاتی الفلسفی
  • العلیة الإعدادیة
تامپسون، مل (1395)، آشنایی با فلسفه ذهن، ترجمه مهران داور، تهران: نقش و نگار، چ1.
خامنه‌ای، سیدمحمد (1379)، ادراک حسی، خردنامه صدرا، شماره 19، بهار.
خداپناهی، محمدکریم (1401)، روان‌شناسی فیزیولوژیک، قم: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت)، چ1.
راسل، استوارت جی، و نورویگ، پیتر (1391)، هوش مصنوعی راهبردی نوین، ترجمه دکتر حسین حاج‌رسولیها، تهران: نیاز دانش، چ1.
طباطبایی، سید محمدحسین (‌1372)، نهایة الحکمة، قم: مؤسسه نشر اسلامی، چ10.
طباطبایی، سید محمدحسین (1430)، بدایة الحکمة، قم: مؤسسه نشر اسلامی، چ26.
طباطبایی، سید محمدحسین (بی‌تا)، اصول فلسفه و روش رئالیسم، ج1ـ3، قم: شرکت افست.
طهماسبی، محمدرضا (1385)، رهیافت‌های بنیادین در هوش مصنوعی، حکمت و فلسفه، سال 2، شماره 2، ص25ـ47.
عباس‌زاده جهرمی، محمد (1390)، مقایسه تطبیقی ذهن و هوش مصنوعی، تهران: بنیاد پژوهشی فرهنگی پیمان غدیر، چ1.
عبودیت، عبدالرسول (1401)، حکمت صدرائی به روایت علامه طباطبایی، ج8، قم: انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی;، چ1.
قاضوی،‌ سیدمحمد (1402)، بررسی انتقادی مبانی و لوازم انسان‌شناختی هوش مصنوعی قوی از منظر حکمت متعالیه، رساله دکتری،‌ قم: دانشکده فلسفه اخلاق، گروه فلسفه و کلام،‌ رشته فلسفه اسلامی، دانشگاه باقرالعلوم7.
مصباح‌یزدی، محمدتقی (1395)، شرح جلد اول الاسفار الاربعة، جزء سوم، قم: انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی;، چ3.
لو، جاناتان (1389)، مقدمه‌ای بر فلسفه ذهن، ترجمه امیر غلامی، تهران: نشر مرکز، چ2.
کورن، استنلی (1393)، احساس و ادراک، ترجمه سیاوش جمالفر، تهران: ارسباران، چ4.
نریمانی، نیما (1400)، بستار فیزیکی و استدلال به سود طبیعت‌گرایی: بررسی انتقادی، پژوهش‌های فلسفی کلامی، شماره 23.
Dreyfus, Hubert L. and Dreyfus, Stuart E. (1992), Making A Mind Versus Modelling The Brain: Artificial Intelligence Back At A Branch-Point, The Philosophy of Artificial Intelligence. ED. Bu Margaret A. Boden. Oxford: Oxford University Press.
Graham, George (1993), Philosophy of Mind: An Introduction. Oxford and Cambridge: Blackwell.
Newell, Alen and Simon, Herbert A. (2006), Computer Science as Empirical Inquiry: Symbols and Search, Website: David J. Chalmers. Part.
Russell, S and Norvig, P. (2003), Artificial Intelligence: A Modern Approach, Pearson Education International.