نفش تعقل فلسفی در تعمیق فهم قرآن کریم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام

2 عضو هیأت علمی دانشگاه بین المللی قزوین

چکیده

به طور کلی، تمام علوم انسانی متأثر از انگاره‌های فلسفی است و علم تفسیر متون دینی از این امر جدا نیست. به نظر می‌رسد مفسرانی که در فلسفه صاحب تفکر و اندیشه‌اند در مبانی و روش تفسیر و فهم آیات قرآن به قواعد و ملزومات روش تفلسف خود پایبند باشند.
دغدغه و مسئلة پژوهشِ حاضر فهم و شناخت امکانات منحصر به فردی است که روش تعقل فلسفی در تفسیر و فهم عمیق آیات قرآن کریم در اختیار مفسر قرار می‌دهد. برای تبیین و توضیح این مسئله، با ابتنا بر نظریات موجود، ابتدا از مفاهیمی همچون تفسیر و تأویل و عقل بحث می‌شود و، سپس، با تبیین دقیق تفسیر عقلی و تفاوت آن با تفسیر به رأی، ادله موافقان و مخالفان تفسیر عقلی بیان می‌گردد و با تمسک به نظریات مختلفی که در باب رویکرد تعقل فلسفی به تفسیر وجود دارد، مهم‌ترین امکانات تفسیری این روش در فهم آموزه‌های وحیانی بازشناسی می‌شود. از این رهگذر، نگاهی اجمالی به کاربست روش مذکور در تفسیر المیزان، اثر شهیر فیلسوف و مفسر قرآن کریم علامه طباطبایی;، خواهد شد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Role of Philosophical Reasoning in Deepening our Understanding of Holy Quran

نویسندگان [English]

  • Mohammad Mehdi Gorjian 1
  • Rouhollah Adinaeh 2
1 associate professor of Baqir Al-ulum University
2 faculty member of International University of Qazvin
چکیده [English]

Broadly speaking, all human sciences are influenced by philosophical paradigms and the Qur'ānic disciplinary of exegesis is an exception. It seems that the exegetes who are also men of thought and philosophy are committed to their  philosophical principles and their implications when they engage in exegetical enterprise and understanding holy Qur'ān.
The main concern of the present article is to identify the unique possibilities provided by philosophical method of reasoning in interpreting and deep understanding of the verses of holy Quran. On the basis of present views in exegesis of scriptures such concepts as exegesis, interpretation and reason are first discussed and then elaborate distinction  is made between rational interpretation and exegesis by appealing to personal opinion and finally arguments for and against rational interpretation of Quran are to be dealt with so that one comes to recognition of the most important exegetical possibilities of this method in understanding revealed  doctrines. In this way we will touch on the application of the method in Al-Mizan famous work of late Allama Tabatabae, the philosopher and exegete of holy Quran. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • exegesis
  • Interpretation
  • intellect
  • philosophical reasoning
  • Allama Tabatabae