بازنمایی علم غیب در نظام فلسفی حکمت مشاء

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشگاه ادیان و مذاهب، مدیر گروه شیعه شناسی

چکیده

علم غیب یکی از مسائل مهم کلامی است که از منظر فلسفی کمتر به آن پرداخته شده است. تبیین آن با رویکرد فلسفۀ مشاء، به عنوان زیرساخت دیگر مکاتب فلسفی، افق جدیدی فراروی پژوهشگران می‌گشاید.
این جستار بر آن است که نخست، اصول و مبانی فلسفی مشاء را بیان دارد تا روشن شود از چه منظری به موضوع نظر انداخته شده است و در وهلۀ دوم، با استناد به مؤلفه‌های نظام حکمت مشاء در آثار ابن سینا- که تحلیل علم غیب در فلسفۀ سینایی بر آن مبتنی است- از جمله: مسئلۀ نفس، عقل فعال، نفوس فلکی و قوای مدرکه، و همچنین با تکیه بر استدلال برهانی و عرفانی او، امکان ‌ تحصیل علم (معرفت) از عالمی ورای این عالَم مادی- که از آن به علم غیب، علم موهبتی یا لدنی یاد می‌شود- را به اثبات رساند. آنگاه، به اختصار به بررسی آن پرداخته می شود و نارسایی آن بیان می گردد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Reformulation of Knowledge of the Unseen in Peripatetic Philosophical System

نویسنده [English]

  • Muhammad Hassan Nadem
assistant professor of University of religions and denominations
چکیده [English]

Knowledge of the Unseen is one of the important theological issues less dealt with in by philosophical perspective. Explaining it through approach of Peripatetic philosophy as foundation for other schools of philosophy can open a new horizon for researcher.
The present essay is to first explain the Peripatetic philosophical principles of knowledge of the Unseen and then to appeal to components of Ibn Sina’s philosophical system as immateriality of soul, Active Intelligence, celestial souls, and perceptive faculties. It is shown that on the basis of such foundations as well as his rational and mystical arguments one can prove the knowledge of the Unseen as gifted or God-bestowed knowledge. The article concludes with a brief analysis of the problem and possible objections that can be raised to the issue in question.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ibn Sina
  • Peripatetic philosophy
  • Knowledge of the Unseen
  • soul
  • Active Intelligence
  • celestial souls