براهین کامل بودن جهان موجود در حل مسئلة شر از منظر صدرالمتألهین

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه معارف اسلامی دانشگاه پیام نور تهران، ایران

چکیده

صدرالمتألهین ـ فیلسوف بزرگ اسلامی مانند بیشتر اندیشمندان مسلمان برای پاسخ به این پرسش اساسی که «چگونه جهان هستی با وجود این همه شرور فراوان و رایج می‌تواند برآمده از نظام ربانی و، به این معنا، دارای بهترین صورتِ ممکن باشد؟»، از نظریة کاملیت جهان موجود ـ که معروف به «نظام أحسن» است ـ مدد می‌گیرد و با تحلیلی جامع به نظریة «نظام أحسن» در کتب خود می‌پردازد و بهترین راه حلی که تا کنون در پاسخ به مسئلة شر و تبیین خیریت کامل جهان هستی ارائه شده را عرضه می‌کند.
در مقالة حاضر تلاش شد تا برخی از مبانی صدرالمتألهین، مانند اصالت وجود و معیار محوریت احسن بودن عالم، و براهین پیشینی (منهج لمی)، مانند برهان علم و عنایت و برهان منسوب به غزالی و برهان سنخیت و برهان امکان اشرف، و براهین پسینی (منهج إنی)، که به تبیین موارد متعدد ناسازگاری با کاملیت جهان هستی پرداخته مورد بررسی قرار گیرد. در نهایت و با عنایت‌ به آن ادله، نتیجه گرفته می‌شود که نظام احسن نظامی است که از یک سو دارای کمال و خیر بیشتر، گسترده‌تر و برتر در تمام عوالم هستی است و از سوی دیگر واجد نقایص و آفات کمتر و محدودتر در جهان طبیعت می‌باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Proofs of the totality of the Existing World as a Solution to the problem of Evil in Mulla Sadra’s Viewpoint

نویسنده [English]

  • Muhammad Javad Talibi Chari
assistant professor in Maaref Department of Payam Noor University, Tehran
چکیده [English]

In responding the question “How possibly could this world with its all sorts of evils have been created by God who makes best possible form?”, Mulla Sadra, like most Muslim thinkers, makes use of the notion of totality of universe known as “the best possible order” and by giving a thoroughgoing analysis he expounds the view of the best possible scheme or reality thus providing the best ever presented solution to the problem of evil and the explanation of entire goodness of whole universe. Using Mulla Sadra’s principles namely fundamental reality of being as pivotal to the concept of best possible world, the present article is to examine so-called a priori arguments (propterquid) such as argument from Foreknowledge, and the argument ascribed to Al-Ghazzali as well as argument from affinity and the Nobler contingency. It continues to deal with a postriori arguments and all counterarguments presented against the idea of best possible order. Finally it came to the conclusion that the best scheme of reality is one that has more perfection and goodness, more extensive and higher in all realms of existence in comparison to limitations and imperfections in natural world.

کلیدواژه‌ها [English]

  • totality of existing world
  • the best possible world
  • the Foremost among theosophers
  • evils
  • a priori proofs