تشکیک خاص وجود از منظر آقا علی مدرس

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشجوی دکتری فلسفۀ مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره

چکیده

یکی از مباحث مهم فلسفی، مسئلۀ «تشکیک در وجود» است. این مسئله در حکمت متعالیه شکل خاص و دقیقی یافته است. شارحان ملاصدرا تقریرهای مختلفی نسبت به آن ارائه کرده اند. شاید یکی از دقیق ترین شرح ها بر این مسئله تقریر آقاعلی مدرس است. ایشان با تقریر خاص خود، ضمن دفاع از تشکیک خاصی وجود و بیان لوازم گوناگون آن، نظریۀ وحدت شخصی – که از ناحیۀ عرفا ارائه شده است - را به چالش کشیده است. آقاعلی مدرس در آثار مختلف خود به بیان تقسیمات وجود، مراد از تشکیک خاصی وجود، نظام مراتب موجودات براساس نظریۀ تشکیک و، در نهایت، به نقد دیدگاه عرفا در مورد وحدت شخصی وجود پرداخته است.
این مقاله سعی کرده است تا به دقت دیدگاه ایشان را در میان آثار مختلف او به نظم درآورد و، پس از  تقریر آن، بررسی اجمالی از آن ارائه کند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Specific Gradation of Being from Agha Ali Mudarres’s Standpoint

نویسنده [English]

  • Sayed Muhammad Mahdi Nabavian
Ph. D. student in Khomeini Institute of Research and Education
چکیده [English]

The problem of “gradation of being” is one of significant among philosophical questions. In transcendent philosophy it has precise and especial formulation. Commentators of Mulla Sadra have presented different versions of it. Agha Ali Mudarres’ version is perhaps of the most exact commentary on the issue. Defending the view of specific gradation of being and explain its various implications, he call into question the view of individual unity of being by mystics. In his different works Agha Ali Mudarrres has dealt with the divisions and hierarchical levels of being on the basis of the view of specific gradation, subjecting the mystical outlook of individual unity of being to serious criticisms.
The present article is an attempt to give an exact account of his view by consulting his different works, and finally provide a brief examination the problem in question.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Agha Ali Mudarres
  • specific gradation of being
  • absolute act
  • real multiplicity and unity of being
  • individual unity of being