نقد و بررسی ماهیـت گرانش از منظر فلسفه و فیزیک

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه فیزیک دانشگاه قم

2 دانشیار گروه فلسفۀ دانشگاه قم

3 دانش آموخته کارشناس ارشد دانشگاه قم

چکیده

در این مقاله، نخست، دیدگاه فلسفه، به‌ویژه مشاء، دربارۀ علت سقوط اشیاء و گردش افلاک مورد بررسی اجمالی قرار می‌گیرد و، سپس، به دیدگاه‌های مشهور فیزیک نسبت به «جاذبۀ عمومی» یا «گرانش»، پرداخته می‌شود. قصد ما توجه دادن به این نکته است که گرچه «گرانش» قدیمی‌ترین و ابتدایی‌ترین اندرکنش شناخته‌شدۀ مورد مطالعه و مداقه هم فلاسفه و هم فیزیکدانان است، اما ماهیت آن هنوز کاملاً شناخته‌شده نیست. مهم‌ترین نقد ما بر نظریۀ نسبیت عام، به‌عنوان جدیدترین نظریه استاندارد در توصیف گرانش، این است که گرچه «خاصیت هندسی فضا ـ زمان» عملکرد گرانش را به‌خوبی توصیف و پیش‌بینی می‌کند، اما چندان توضیحی در مورد ماهیت آن نمی‌دهد. به نظر ما، فلسفه علت و ماهیت گرانش را عمدتاً در درون شیء لحاظ کرده است، در حالی که فیزیک علت این امر را بیشتر در بیرون شیء بررسی و جستجو می‌کند. به نظر می‌رسد برای روشن شدن هر چه بهتر موضوع، لازم است با در نظر گرفتن دیدگاه فلسفه نسبت به طبیعت و درون شیء، ابتدا، «ماهیت جرم» مورد بررسی دقیق قرار گیرد. برای این منظور، بهتر است فیزیکدانان علاوه بر نگاه صرفاً سطحی ریاضی‌وار و تجربه‌گرا، به ماهیت فلسفی این موضوع نیز توجه ویژه داشته باشند و فلاسفه نیز از فرصت ویژه‌ای که با کشفیات، به‌خصوص رصدهای جدید، بر اساس فیزیک و فنّاوری‌های جدید دربارۀ شناخت عالم طبیعت و خواص جاذبه و گرانش در عصر جدید دست داده بهرۀ کافی برند و مفاهیم و دیدگاه‌های فلسفی خود را به‌روز کنند و تعمیق بخشند، تا بتوان با استفاده از یک نگاه عمیق دوجانبۀ (فلسفی و فیزیکی)، ماهیت گرانش را بهتر شناخت.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Critical Analysis of Nature of Gravity from the Perspectives of Philosophy and Physics

نویسندگان [English]

  • Habibullah Razmi 1
  • Ahmad Abedi Arani 2
  • Mohsen Firouzi 3
1 associate professor of Physics Department in Qum University
2 associate professor of Philosophy epartment in Qum University
3
چکیده [English]

This article is to study in
brief the cause of falling bodied and revolution of heavenly bodies and then
deals with famous theories in physics concerning general gravity. It is
intended to show that although gravitational force is the oldest and earliest
known interaction that has been studied and scrutinized by both philosophers
and scientists, its nature is yet to be discovered. The main objection that can
be made against general gravitation theory as the modern standard theory in
describing gravitation is that although it gives a proper description of geometric
property of space-time, it provides little explanation on its nature. In our
view philosophy regards the cause and nature of gravitation mainly within
things while physics attempts to find it from without. Therefore it is
essential first to study the nature of mass through philosophical
accomplishments rather than using purely empirical and mathematical view in
explaining the nature of things. Philosophers on the other hand should make use
of scientific discoveries particularly new observations in order that they are
able to reformulate their concepts and ideas deepening their understanding of
the universe on the basis of both physics and philosophy and finally giving a
better account of gravity

کلیدواژه‌ها [English]

  • : nature of gravity
  • general gravity
  • geometric property of space-time
  • natural inclination
  • natural space
  • nature of body