اخلاق وجودی ملاصدرا و پاره‎ای از لوازم آن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای حکمت متعالیه دانشگاه فردوسی مشهد

2 دانشیار دانشکدۀ الهیات دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

مشهور است که اخلاق در نظر فلاسفۀ اسلامی اخلاق فضیلت‌محور است. این جستار در صدد بیان آن است که اخلاق از دیدگاه ملاصدرا امری وجودی است و از این جهت قلمروی گسترده دارد که شامل عقل نظری و عملی می‌گردد. زیرا مؤلفه‌های معرفتی در اندیشۀ وی همان مؤلفه‌های اخلاقی‌اند که خود، اصولی هستی‎شناختی به حساب می‌آیند. انسان به میزان برخورداری از وجود، اخلاقی می‌گردد و میزان و معیار این وسعت وجودی مطابقت با اصول عقلانی- وحیانی است، که اخلاق فضیلت‌محور فاقد آن است. از سوی دیگر، نوع نگاه ملاصدرا به این اصول و قواعدِ برگرفته از ساحت هستی اخلاق صدرایی را در اخلاق عمل‌محور محدود نمی­سازد. در این پژوهش، که با روش توصیفی- تحلیلی همراه است، تلاش بر این است که ضمن نشان دادن پاره‌ای از مشترکات اخلاق فضیلت‌مدار و تکلیف‌مدار، با تأکید ملاصدرا بر الگوی اخلاقی یا ولایت­محوری، این اخلاق را از سایر نظریات متمایز شمارد

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Assessment Existential Ethics of Mulla Sadra and its Implications

نویسندگان [English]

  • Tuba La`l Sahebi 1
  • Jahangir Masudi 2
1 Ph.D. student of Transcendent philosophy in Ferdowsi
2 associate professor of Theology College in Ferdowsi University University
چکیده [English]

More often it is stated that ethics in Islamic philosophers’ view is virtue ethics. The present study attempts to show that in Mulla Sadra it is an existential one which has extent to include both speculative and practical intellect. For in his view the epistemic components are the same moral ingredients regarded as ontological principles. Man becomes moral in proportion to the extent of his enjoyment of being. Criterion for this existential extent is correspondence with revealed-rational principles missing in virtue ethics. On the other hand, Sadra’s view of these rules and principles originated from the realm of existence does not confine his ethics to act-based one. Using descriptive analytic method the present paper attempts to show common aspects of virtue ethics and deontology-oriented and distinguish Sadra’s ethics from other views which focuses on moral pattern or velaya-based ethics

کلیدواژه‌ها [English]

  • Knowledge
  • existential ethics
  • moral paradigm
  • moral agent
  • character trait
  • the Foremost among theosophers