بررسی دیدگاه استاد مصباح یزدی و لارنس بونجور در خطاناپذیری باورهای وجدانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 پژوهشگر مرکز پژوهشی مؤسسه عالی آموزشی حوزوی معصومیه

2 استادیار و عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی

10.22081/pwq.2019.66593

چکیده

مبناگرایان، باورها را به دو دستۀ پایه و غیرپایه تقسیم می‏کنند و باور پایه را باوری می‏دانند که برای توجیه آن نیازی به باور دیگر نیست. در میان باورهای پایه، باورهای وجدانی جایگاه بسیار محکمی دارند و یکی از مبانی معتبر معرفت شناخته شده­اند. در حالی که عقل­گرایان حداکثری مثل دکارت، باورهای وجدانی را خطاناپذیر می­دانند، عقل­گرایان معتدل مانند لارنس بونجور، امکان وقوع خطا را در وجدانیات می­پذیرند. بونجور در تبیین چگونگی توجیه باورهای وجدانی، نظریه «آگاهی سازنده» را ارائه می­کند. آگاهی سازنده از نظر او، حالتی غیرمفهومی­ است که با فرایند توصیفی به باور وجدانی تبدیل می­شود. در میان فیلسوفان مسلمان معاصر، آیت‏الله مصباح یزدی توجیه باورهای وجدانی را به دلیل انتساب مستقیم آنها به علم، حضوری می­داند و به خطاناپذیری آنها معتقد است. این نوشتار با رویکردی تحلیلی سعی دارد تا دیدگاه آیت‏الله مصباح یزدی، از مبناگرایان مسلمان و بونجور، از مبناگرایان غربی را دربارۀ خطاپذیری یا خطاناپذیری وجدانیات تبیین کند و از این راه بر اساس فلسفۀ اسلامی، ایرادهای عمده­ای را که در میان فلاسفۀ غرب بر خطاپذیری باورهای وجدانی مطرح شده است، پاسخ دهد

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Mesbah Yazdi and Laurence BonJour on the Infallibility of Intuitive Beliefs

نویسندگان [English]

  • Somayyeh Anisi 1
  • Mohammad Ali Mobini 2
1 Researcher at High Center of M`asumiyah
2 Assistant professor at Researc Institute for Islamic Culture and Sciences
چکیده [English]

foundationalists divide beliefs into two basic and non-basic groups and view the former as those not in need to other believes to be justified.  Among the basic beliefs, intuitive beliefs have a very stable position and are known as one of the valid principles of knowledge. While maximal rationalists like Descartes consider intuitive beliefs as infallible, moderate rationalists such as Laurence BonJor have viewed them as fallibale. In his explanation of how to justify this type of beliefs, BonJour presents his theory of constitutive awareness. As viewed by him, constitutive awareness is a non-conceptual state which turn into intuitive belief through a descriptive process. Among contemporary Muslim philosophers, Ayatollah Mesbah Yazdi has viewed intuitive beliefs as being directly perceived and, therefore, infallible. This paper, with an analytical approach, attempts to explain the viewpoint of Ayatullah Mesbah Yazdi, as a Muslim foundationalist, and Bunjur, as a Western foundationalist, in the field, and answer the objections proposed by western philosophers against infallibility of intuitive beliefs on the basis of Islamic philosophy.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Intuitive Beliefs
  • Infallibility
  • Foundationalism
  • Knowledge by Presence
  • Professor Mesbah Yazdi
  • Laurence BonJour