بررسی تطبیقی «عقلانیت باور دینی» از منظر پلانتینگا و علامه طباطبائی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری دین‌پژوهی دانشگاه ادیان و مذاهب قم

2 دانشجوی دکتری دانشگاه ادیان و مذاهب قم.

10.22081/pwq.2019.66596

چکیده

پرسش از «عقلانیت باور دینی» ذهن دین‌پژوهان، به‏ویژه بسیاری از فلاسفه دین را به خود معطوف کرده است. زمینۀ طرح این پرسش، مخصوصاً «معقولیت باور به خدا» را باید در مغرب‏زمین جست‏وجو کرد. به چالش کشیده‌ شدن مفاهیم بنیادین دینی، در کنار نارسایی برخی مفاهیم فلسفی، بسترساز تضارب آرا درباره اعتبار عقلانی باورهای دینی گردید. سؤال محوری در اینجا این است که: آیا اساساً یک باور دینی -  و به طور خاص باور به خدا - می‌تواند معقول باشد یا این باور را باید بر مبنای دیگری تبیین نمود؟ در پاسخ به این پرسش، تلاش‌های بسیاری از سوی آن دسته از فلاسفه غربی که دین یکی از دغدغه‌های اصلی تفلسف آنها بوده، و نیز فیلسوفان برجسته مسلمان انجام شده است، که از جمله آن می‌توان به آلوین پلانتینگا و علامه طباطبائی اشاره نمود. رسالت نوشتار فرارو، بررسی تطبیقی موضوع فوق و ارائه ادّله و نوع یا الگوی عقلانیتی است که این دو فیلسوف از باور دینی ارائه می‌دهند. در این مقاله از روش کتابخانه‌ای با بهره‌گیری از دو عنصر توصیف و تحلیل برای بررسی تطبیقی آرای علامه و پلانتینگا استفاده شده است. بخش اول این مقاله، راهکارهای پلانتینگا را در پاسخ به منتقدان باوری دینی مورد توجه قرار داده است و در بخش دوم، دیدگاه علامه و مدل وی از عقلانیت باور دینی بررسی می‏شود. پایان‏بخش این نوشتار نیز به جمع‌بندی و نتیجه‌گیری مقایسه‌ای دیدگاه‌های این دو اندیشمند اختصاص یافته است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Comparative Study of "Rationality of Religious Belief" as Viewed by Plantinga and Allameh Tabataba'i

نویسندگان [English]

  • Hadi Sadeqi 1
  • Morteza Habibi Sisara 2
1 Phd Religious studies at University of religions and Denominations
2 Phd student at University of religions and Denominations
چکیده [English]

The problem of "rationality of religious belief" has attracted the attention of religious scholars, especially the philosophers of religion. The historical starting-point of this question, especially "rationality of belief in God", lies in the West. Appearance of challenges against the fundamental concepts of religion, along with the failure of some philosophical concepts, made the ground ready for disputations about rational validity of religious beliefs. may a religious belief, particularly belief in God, be essentially reasonable, or the belief should be explained on the basis of another one? In response to this question, many efforts have been made by Western philosophers like Plantinga who religion has been one of their main concerns in philosophy and by Muslim philosophers like Allameh Tabataba'i. In the paper, it has been intended to study subject comparatively and present the reasons and the type of rationality of the two philosophers. In this paper, the subject has been studied with a comparison made between Allameh and Plantinga with a descriptive and analytical method. First part of the paper has focused on Plantinga`s responses to objections and critiques and the second to Allameh and his considerations in the field. And finally a comparison has been maded between them as the conclusion

کلیدواژه‌ها [English]

  • Religious Belief
  • Skepticism
  • Rationality
  • Plantinga
  • Allameh Tabataba'i